گاهی خودروها در تصادفات آسیب جدی دیده و هزینه تعمیر آنها زیاد میشود. سپرها اگر در یک راستا و روی یک خط قرار بگیرند، میتوانند این آسیب را کاهش دهند، زیرا در این هنگام، برخورد اولیه در هنگام تصادف، برخورد سپر به سپر خواهد بود. سپرهای خودروها باید طوری ساخته شوند تا بتوانند انرژی ناشی از تصادفات را جذب کرده و از خسارت دیدن ورقهای فلزی، چراغها و دیگر قطعات گرانقیمت خودرو جلوگیری کنند. سپرهای خودروهای سدان (Sedan) یا سواری دارای استانداردهای قابل قبول و معقولی هستند، اما خودروهای شاسی بلند یا SUV (Sport Utility Vehicle) اینگونه نبوده و حتی برخی از آنها سپر هم ندارند. بنابراین عدم تطابق سپرها در هنگام تصادف افزایش یافته و هزینههای مربوط به تعمیر خودرو در تصادفات با سرعت پایین حالت صعودی پیدا کرده است. در تصادفات عدم تطابق ارتفاع سپر خودروها عامل مهمی در جراحات سرنشینان خودرو می باشد، مخصوصاً اگر یکی از آنها خودرو سواری و دیگری خودرو شاسی بلند باشد، این خسارات و جراحات آشکارتر خواهند بود. یکی از موسسات بیمه بزرگراههای آمریکا تستهای جدیدی روی چهار نوع خودرو انجام داده و نتایج آن را منتشر کرده است. این آزمایشات شامل برخورد سپرهای عقب هر خودرو با سپر جلویی خودروی دیگر (و بالعکس) با سرعتی حدود 16 کیلومتر بر ساعت بوده است و مشکلات ناشی از عدم تطابق سپرها را به خوبی نشان میدهد. تستهای مذکور مربوط به برخورد سواری معمولی به خودرو شاسی بلند SUV و سپس خودرو شاسی بلند به سواری بود. در این تست چهار جفت خودرو مورد آزمایش قرار گرفتند، هر جفت شامل یک سواری معمولی و یک خودروی SUV (Sport Utility Vehicle) متوسط از یک کارخانه خودروساز بود. چهار گروه مورد آزمایش بقرار زیر بودند : گروه اول فورد Taurus و Explorer ؛ گروه دوم Dodge Stratus و Jeep Grand Cherokee هر دو از کارخانه دایملر کرایسلر؛ گروه سوم نیسان Altima و Murano و گروه چهارم ولوو S40 و XC90 .
تست برخورد:
در هر جفت خودرو ذکر شده، خودروی اولی، یک سواری معمولی و خودروی دومی، یک خودرو شاسی بلند یا SUV است. تمام خودروها به غیر از Altima مدل سال 2004 بودهاند ؛ Altima مدل سال 2005 است.
دلیل آنکه محصولات یک کارخانه در مقابل هم قرار داده شدهاند، آن است که انتظار میرود خودروسازان حداقل در مورد تطابق سپرهای محصولات خودشان توجه لازم را داشته باشند. در تست برخورد، سواری با سرعت حدود 16 کیلومتر بر ساعت ( mph10) به پشت خودروی SUV زوج خود که متوقف است، برخورد میکند. سپس جای خودروها عوض شده و خودروی SUV به پشت سواری برخورد میکند. نتایج حاصل از این برخوردها بسیار متنوع بوده و در مورد هر سری خودرو متفاوت است، از خسارت کلی 1250 $ برای یک جفت خودرو گرفته تا خسارتی معادل $ 6000 برای جفتی دیگر.
در بعضی از حالات، خسارات ناشی از این برخورد نسبتاً آرام، نشتی جدی رادیاتور را نیز باعث شده است. اگر این تصادف در دنیای واقعی اتفاق بیافتد، رانندگان دیگر نمیتوانند به مسیر خود ادامه دهند، چون اگر این کار را بکنند، خودرو جوش آورده و موتور خسارت جدی و دائمی میبیند. در نتیجه علاوه بر پرداخت هزینههای تعمیر، راننده باید با کمک یدک کش خودروی خود را به تعمیرگاه برساند که آن هم هزینه خاص خود را دارد. پوشش پلاستیکی سیستم سپر با پنهان کردن موقعیت میلههای سپر، مشکل عدم تطابق سپرها را آشکار نمیکند. اما با برداشتن پوششها، مشخص شد که میلههای سپر بسیاری از خودروها در یک راستا نبوده و روی یک خط قرار نمیگیرند. مثلاً سپر خودروهای فورد در یک راستا قرار دارند و در هر دو تست چه برخورد سواری به SUV و چه برخورد SUV به سواری، کمترین هزینه تعمیر مربوط به محصولات فورد بود. از روی نتایج تست و تصاویری که از میلههای سپر خودروهای فورد گرفته شد، این نتیجه حاصل شد که سپر خودروهای سواری و SUV فورد تطابق دارند. این ویژگی مهمترین دلیل خسارت کمتر این خودروها در مقایسه با سه جفت دیگر در تست برخورد سپر جلو به سپر عقب با سرعت 16 Km/h است. سپرهای فورد بیشتر انرژی برخورد را جذب کرده و ورقهای گرانقیمت فلزی و قطعات دیگر را از آسیب جدی حفظ میکنند. هنگامی که Explorer به Taurus برخورد میکند، ابتدا در ظاهر هیچ خسارتی مشاهده نمیشود. در حقیقت، هر دو خسارت دیده اند، اما در زیر پوشش سپر پنهان بودند. در برخوردهای واقعی با سرعت 16 کیلومتر بر ساعت، چنین آسیبهایی شناسایی و مشاهده نشده و در نتیجه تعمیر هم نمیشوند. رانندگان باید حتما به تعمیرگاه بروند و بخواهند تا سیستم سپر باز شده و برای خسارت احتمالی کنترل شود. این موضوع اگر چه مشکلی برای ایمنی خودرو بوجود نمیآورد اما باعث بدتر شدن آسیب ایجاد شده در برخوردهای نسبتاً آهسته بعدی میشود. ولی سپر خودروهای ولوو در یک راستا نیستند و هنگامی که ولوو S40 به پشت ولوو XC90 برخورد میکند، سپر جلوی S40 به زیر خودروی شاسی بلند سر میخورد و درب موتور S40 جمع میشود. گلگیر جلوی آن نیز مچاله شده و چراغهای جلو نیز میشکنند. هزینه تعمیر این خودرو در مجموع $ 4984 خواهد بود.
سپرهای محصولات دایملر کرایسلر نیز تطابق ندارند، سپرهای Dodge Stratus و Jeep Grand Cherokee اصلا مطابقت ندارند و در هنگام برخورد، مدل SUV بر روی سپر Stratus کاملا سوار میشود و در آن سرعت نسبتاً کم، سپر Stratus را مچاله میکند. درب صندوق عقب و گلگیر عقب نیز کاملا آسیب میبینند. خسارت کلی به دو خودرو $ 6129 تخمین زده میشود ؛ بیش از هر جفت خودروی دیگر. در محصولات نیسان سوار شدن سپری روی سپر دیگر را شاهد هستیم. نیسان Altima به زیر سپر Murano میرود و بعد از برخورد Altima به پشت Murano، سپرهای دو خودروی نیسان روی هم قرار میگیرند. خسارت وارده بر درب موتور، گلگیر و ساختارهای زیرین و همینطور سپر خودروی سواری به $ 4507 میرسد. لازم به ذکر است که این خسارت آنقدر شدید است که در شرایط واقعی مشابه، این خودرو دیگر قابل سوار شدن نیست و بهتر است که یک راست به فروشگاه خودروهای اوراقی برود.
الگوی آسیب:
تمام جفت خودروهای دیگری که بیش از سری خودروهای فورد خسارت دیده بودند، همگی از عدم تطابق سپرهایشان رنج میبردند. سپر برخی خودروها در تست کاملا روی هم قرار میگرفت. دقیقاً در زمانی که روی هم قرار گرفتن سپرها را داریم، بیشترین خسارت با بیشترین هزینه به راننده تحمیل میشود و معمولا راننده از تعمیر پرهزینه برخورد خودرو با سرعت Km/h 16 صرف نظر میکند. اکثر هزینههای تعمیر، بخاطر برخورد یک خودروی شاسی بلند سنگین به یک خودروی سواری سبک نیست، بلکه خود SUV ها هم آسیب میبینند. وقتی دو خودروی SUV بهم برخورد کنند، خسارات شدیدتر و پرهزینهتر نیز میشود.
یک تست جالب:
برخورد تویوتا RAV4 با RAV4 بدون سپر عقب: موسسه فوق تست برخورد دیگری با سرعت 16 کیلومتر بر ساعت نیز ترتیب داده است تا نشان دهد که مشکل تصادف فقط مربوط به برخورد بین خودروی سواری معمولی و شاسی بلند SUV نیست. در این تست، تویوتا RAV4 (یک خودروی SUV کوچک) از سپر جلو به پشت یک RAV4 دیگر میزند و خسارتی بیش از تستهای قبلی ایجاد میشود. در هنگام برخورد، سپر عقب درگیر نمیشود چون این خودروی SUV اصلا سپر عقب ندارد!!!! بجای آن RAV4 به تایر یدک که روی در عقب خودرو نصب شده، برخورد میکند. این نوع تصادف بیشترین خسارت را به هر دو خودرو وارد میکند. بیشترین آسیب مربوط به درب موتور خودروی عقبی ($ 4380) و درب عقب تویوتای جلویی ($ 3230) است.
قوانین حاکم:
در آمریکا قوانین استانداردی برای یکسان سازی سپر خودروهای سواری معمولی وجود دارد. ارتفاع سپر باید 16 تا 20 اینچ (حدوداً از 40 تا 50 سانتیمتر) بالاتر از سطح زمین باشد. در این شرایط سپرها همگی در یک راستا قرار میگیرند. وقتی دو خودرو با سرعت نسبتاً آهسته بهم برخورد میکنند، سپرها درگیر شده و انرژی تصادف را جذب میکنند. اما چنین قوانینی برای خودروهای شاسی بلند (SUV) و مینی ون (Mini Van) وجود ندارد و خودروسازان هر گونه که میخواهند عمل میکنند. خودروهای SUV میتوانند سپر را در هر ارتفاعی قرار داده و یا اصلا سپر نداشته باشند. این موسسه پیشنهاد میدهد که قانون جدیدی نیز برای خودروهای این چنینی ارائه شود تا خودروسازان را وادار کند تا روی مسائل مربوط به تصادفات با سرعت نسبتاً کم کار کنند.
همیشه خودروی بزرگتر بهتر نیست:
مطالعات انجام گرفته بر روی مجروحین تصادفات جاده ای و بزرگراهها نشان میدهد که رانندگی با خودروهای شاسی بلند SUV از نظر شدت خسارات وارده، بهتر از مدلهای کوچکتر و معمولی نیست و بر خلاف تصور عامه، خودروی بزرگتر الزاماً بهتر و امن تر نیست. محققین به این نتیجه رسیدهاند که علت اصلی جراحات در تصادفات، وارد شدن شیشه یا قطعات خودرو یا ورود خودروی دیگر به داخل اتاقک سرنشینان خودرو می باشد و این موارد هیچ ربطی به اندازه خودرو ندارد. میتوان خودرویی طراحی کرد با اندازه کوچکتر و جرم کمتر، اما با اتاقک بسیار مستحکم و مواد جاذب انرژی که مانع از حجیم شدن بخش جلویی خودرو شوند. در هنگام تصادف، قسمت جلویی خودرو دو نقطه محکم دارد که در تصادفات واقعی ممکن است با دو نقطه محکم خودروی مقابل مطابقت نداشته باشد و بینظمی استاتیکی بوجود آید. این در حالی است که در یک تصادف، بینظمی دینامیکی نیز ایجاد میشود که عبارتست از بالاتر قرار گرفتن سیستم تعلیق یک خودرو نسبت به خودروی دیگر. اگر مومنتم (Momentum) یا اندازه حرکت آنی، عامل مهم در میزان جراحات است، پس خودروهای سبکتر خطرناکتر خواهند بود، اما اگر عامل عمده جراحات را ورود اشیاء خارجی به داخل اتاقک سرنشین بدانیم، باید به دنبال خودروهای سبکتر اما ایمنتر و مستحکم تر باشیم.
مقاله خوب و کاملی بود سپاس