البته تعداد بسیار زیادی از خودروهای قدیمی‌تر نیز در حال حاضر در جاده‌ها در حال تردد هستند که متوسط عمر آنها به 25 سال نیز می‌رسد. با توجه به افزایش سرعت تولید خودرو و سیاست اکثر قطعه‌سازان در به دست آوردن و حفظ بازار مصرف محصولات خود، شاهد کم‌شدن طول عمر قطعات جدید و استهلاک‌پذیری بیشتر آنها هستیم. هرچند برای رهایی از این سیاست و خرید زمان بیشتر برای استفاده از قطعات و همچنین خودروهای جدید همانند گذشته راه‌حلی قطعی وجود ندارد، اما می‌توان با اجرای کارها و روش‌های ساده‌ای تا حد قابل ملاحظه‌ای از خرابی زودهنگام وسیله نقلیه خود جلوگیری کنیم.
در ادامه ده روش کارآمد برای بالابردن طول عمر خودرو را مرور می‌کنیم.
1. همه چیز درباره تسمه‌تایم‌های خوب
یکی از تفاوت‌های مهمی که در سیستم موتور خودروهای جدید نسبت به قدیم ایجاد شده، استفاده از تسمه‌های لاستیکی به جای زنجیر برای برقراری ارتباط بین میل‌لنگ و سایر اجزای موتور است. این کار علاوه بر محاسنی همچون کم کردن صدای موتور در حال کار، یک عیب بزرگ نیز دارد و آن آسیب‌پذیر بودن این قطعه حساس است. در حال حاضر خودروسازان توصیه می‌کنند مالکان باید در ازای هر 60 تا 80 هزار کیلومتر کارکرد موتور حتما نسبت به تعویض تسمه تایم اقدام کنند. تعویض بموقع تسمه‌تایم، هرچند هزینه تقریبا زیادی را به صاحب خودرو وارد می‌کند، اما پاره‌شدن ناگهانی آن، بویژه زمانی که موتور با دور بالا کار می‌کند، می‌تواند خسارت‌های بسیار بیشتری به وجود آورد.
2. سرد نگهداشتن موتور
هنگامی که موتور خودرو روشن است، اجزای مختلف آن با ترتیب خاصی با یکدیگر درگیر بوده و فعالیت می‌کنند. مجموعه این فعالیت‌ها در کنار هزاران انفجار حاصل از تراکم هوا و سوخت و جرقه شمع‌ها گرمای شدیدی ایجاد می‌کند. برای جلوگیری از گرمای بیش از حد، موتور خودرو به سیستم خنک‌کننده‌ای مجهز شده تا در دوره‌های تعیین‌شده با چرخش مایع خنک‌کننده در مسیرهای مشخص دمای داخل موتور را متعادل نگه دارد. بازدید از میزان مایع خنک‌کننده، لوله‌های هدایت‌کننده آن، رادیاتور و فن از جمله مواردی است که در اطمینان‌بخشی به عملکرد درست این سیستم نقش موثری دارد.
3. به روز نگه داشتن نرم‌افزارهای کنترل‌کننده
در سال‌های اخیر عملکرد بسیاری از اجزای خودرو با سنسورها و با استفاده از نرم‌افزارهای از پیش نگاشته‌شده انجام می‌شود. این مکانیسم باتوجه به میزان حساسیت و سرعت عمل بسیار بالای خود به عنوان یک مشاور هوشمند در خدمت رانندگان قرار گرفته و بخش مهمی از وظایف آنان را انجام می‌دهد. برنامه‌های نوشته شده برای این کنترل‌کننده‌ها که توسط خودروسازان تهیه می‌شود همانند سایر نرم‌افزارهای کاربردی تجاری همواره با نسخه‌های بعدی به‌روز شده و نواقص احتمالی خود را برطرف می‌کنند. از همین رو مالکان خودروها باید با مراجعه به مرکز پشتیبانی از آخرین به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری وسیله نقلیه خود مطلع باشند. برای نمونه، اشکالاتی که در سیستم‌های گیربکس اتوماتیک خودروهای پژو 206 و جک اس5 به وجود آمد را به خاطر بیاورید که پس از به روز کردن نرم‌افزارها، رانندگان توانستند به شکل قابل ملاحظه‌ای تغییر و بهبود را در خودروی خود مشاهده کنند.
4. تعویض بموقع روغن موتور
آخرین بار که نسبت به تعویض روغن خودروی خود اقدام کردید را به خاطر دارید؟ اگر تا حالا نسبت به این اقدام حساسیت لازم را به کار نمی‌بردید، توصیه می‌شود تاریخ و میزان حرکت خودروی خود را یادداشت کرده و متعهد شوید بعد از این براساس توصیه‌های سازنده خودروی خود به‌طور منظم روغن موتور را تعویض کنید. اگر بدانید اهمیت روغن موتور کمتر از خون در بدن انسان نیست، اهمیت موضوع را درک خواهید کرد. همیشه از روغن موتور توصیه شده استفاده کرده و در زمان مناسب آن را تعویض کنید. همچنین سعی کنید از روغن یک کمپانی سازنده روغن استفاده کنید و از امتحان کردن مکرر محصولات سازندگان دیگر خودداری کنید. همچنین نسبت به کم شدن سطح روغن موتور حساسیت به خرج داده و همواره آن را کنترل کنید. زیرا یکی از نشانه‌های خرابی موتور مانند خرابی رینگ و پیستون، کم شدن روغن یا به اصطلاح روغن‌سوزی است.
5. مراقب طول عمر قطعات مصرفی باشید
تنوع محصولات، افزایش شرکت‌های تولیدکننده و اشباع آرام بازار گویای یک حقیقت است و آن پایین آوردن طول عمر قطعات مصرفی و حتی غیرمصرفی خودروهاست. در گذشته پدران ما با تعویض یک شمع، لامپ، لنت ترمز و خیلی چیزهای دیگر تا مدت‌ها خیالشان از بابت کارایی آن قطعه آسوده بود، اما این روزها کمتر پیش می‌آید که بتوانیم احساس آن روزهای اطرافیانمان را تجربه کنیم؛ حتی با خرید قطعات فابریک و به اصطلاح اصل. به همین علت توصیه می‌شود مالکان و رانندگان بیشتر از قبل نسبت به قطعات مصرفی خودرویشان حساس باشند و آنها را کنترل کنند. بخصوص قطعاتی مثل سیستم ترمز و شیلنگ‌های مربوط به آن، ترموستات، وایرشمع‌ها و… که وظایف مهمی به عهده دارند. زیرا اختلال در این قطعات ممکن است علاوه بر زمینگیر کردن خودرو خسارات جانی نیز به دنبال داشته باشد.
6. با مکانیک‌ها دوست باشید!
هرچند بازرسی از عملکرد دوره‌ای خودرو در بسیاری کشورها و ازجمله ایران اجباری نیست، توصیه می‌شود نسبت به بازبینی‌های دوره‌ای و حداقل یکبار در سال کمی سختگیرانه رفتار کنیم. بخصوص اگر مالک خودرویی هستیم که از کیفیت خوب و عمر قطعات نسبتا بالایی برخوردار است. در این حالت باید بدانیم مکانیک‌ها و افراد متخصص برای این کار از خود ما بهتر و مناسب‌ترند. آنها باتوجه به مهارت و شناختی که از خودرو و نحوه کار آن به دست آورده‌اند، به آسانی می‌توانند مشکلات احتمالی را شناسایی و پیش‌بینی کنند؛ فراموش نکنید ممکن است یک مشکل غیرمنتظره در بدترین زمان ممکن به وجود بیاید.
7. از سرمایه‌گذاری برای لاستیک و ترمزها نترسید
یکی از بدترین اتفاقات هنگام رانندگی پاره شدن لاستیک یا نگرفتن ترمز در مواقع ضروری است. لاستیک‌های ارزانقیمت، تاریخ‌گذشته و حتی نامناسب برای خودروی شما قاتلان ساکتی هستند که هر لحظه همراه شما بوده و می‌توانند در کسری از ثانیه خسارتی جبران‌ناپذیر را رقم بزنند. همواره از سالم بودن لاستیک‌ها، میزان آج آنها و نحوه ساییده شدن آنها مطمئن شوید و در بازدیدهای دوره‌ای آنها را جابه جا کنید. به این شکل که لاستیک‌های جلو را به عقب و لاستیک‌های عقب را به جلو منتقل کنید. همچنین از لنت‌های ترمز استاندارد و باکیفیت برای سیستم ترمز خودروی خود استفاده کرده و نسبت به سلامت آنها همیشه مطمئن باشید. در بسیاری از خودروهای امروزی، با پایان عمر مفید لنت‌های ترمز نشانگر مخصوص روشن شده و راننده را آگاه می‌کند، اما در خودروهای قدیمی رانندگان باید با بررسی ظاهری اطمینان لازم را به دست بیاورند.
8. به نشتی‌ها حساس باشید
اگر جزو افرادی هستید که خودرو، موتور و محفظه آن را همواره تمیز نگهداری می‌کنند، پیش‌بینی برخی اتفاقات برایتان آسان‌تر خواهد بود. گرمای گریزناپذیر موتور و اجزای مرتبط با آن به مرور زمان باعث خوردگی قطعات پلاستیکی و از بین رفتن حالت ارتجاعی آنها شده و عملکرد آنها را با مشکل روبه‌رو می‌کند. در این مرحله نشتی‌هایی که بین این قطعات و اجزای اصلی موتور مشاهده می‌شود، می‌تواند راهنمایی برای مشکلاتی باشد که به زودی شاهد آن خواهید بود. ریزش روغن از زیر که می‌تواند نشانه خرابی واشر کارتل روغن یا خرابی کاسه‌نمدهای پلوس و خالی شدن روغن گیربکس باشد. همین طور رد ضدیخ یا آب که می‌تواند نشانه‌ای باشد از خرابی بسط‌های مجرای عبور آب و سیستم خنک‌کننده. مشاهده این موارد هرچند به ظاهر اهمیت خاصی ندارند و می‌شود از آنها گذشت، اما اگر به‌کلی از آنها غافل شویم باید خود را برای هزینههای بسیار بیشتر در آینده نزدیک آماده کنید.
9. مراعات با پابه‌سن گذاشته‌ها
اگر جزو آن دسته افرادی هستید که خودروهای کار کرده و قدیمی‌تر سوار می‌شوید و از آنها به صورت روزانه و همیشگی استفاده نمی‌کنید و ماشینتان بیشتر در پارکینگ نگهداری می‌شود، توصیه می‌کنیم قطعاتی که با مایعاتی مثل روغن، ضدیخ، روغن ترمز و… در ارتباط هستند مورد بررسی قرار دهید. همچنین شیلنگ‌ها و اجزایی مانند واشرها نیز به مرور زمان دچار خشکی شده و دیگر نمی‌توانند به خوبی کار خود را انجام دهند. به همین علت باید با خودروهایی که سنی از آنها گذشته بیشتر مراعات کرده و از فشار آوردن بیش از حد به آنها پرهیز کنید.
10. پیوند قلب؛ آخرین تجویز برای ادامه حیات
اگر موتور خودروی شما به دلیل بالا بودن سن و سال یا استفاده نادرست و رانندگی اسپرت مستهلک شده و گرفتار تعمیرات گسترده و مکرر شده است، توصیه می‌شود به جای هزینههای بیش از حد و تعویض قطعات فرسوده و معیوب، کل مجموعه موتور را با نمونه جدید و نو جایگزین کنید. البته در بسیاری موارد می‌توان از موتورهای مشابه کارکرده یا استوک که از کشورهای همسایه وارد می‌شود نیز بهره برد. به شرط آن که اولا از اصالت آن به وسیله برگه‌های ترخیص گمرک و نیروی انتظامی مطمئن شوید و ثانیا از کم‌کار و سالم بودن آنها در مشورت با متخصصان ماهر کسب تکلیف کرده باشید. در هر صورت توصیه اکید می‌شود اگر می‌خواهید از نمونه‌های کارکرده وارداتی استفاده کنید، مراحل قانونی این کار را نیز طی کنید تا هنگام فروش خودرو با مشکل مواجه نشوید.
منبع:Cheatsheet
