آیا فروش خودرو در بورس کالا حمایت از مردم در بازار خودرو است؟

فروش خودرو در بورس کالا  راهکاری درست یا غلط؟

بعد از مدت‌ها دوباره زمزمه‌های فروش خودرو در بورس کالا به گوش می‌رسد. اما آیا فروش خودرو در بورس کالا می‌تواند به بازار خودرویی کشور روشی حمایتی از مصرف کننده واقعی و مردم باشد؟

برای اولین بار پیشنهاد فروش خودرو در بورس کالا در سال 1400 در پی مشکلات بازار خودرو و نارضایتی مردم از روش قرعه کشی خودرو داده‌شد. بعد از کش و قوس فراوان سرانجام در سال 1401 فروش خودرو از طریق بورس کشور کلید خورد. فروش خودرو در بورس کالا باعث کشف قیمت نسبتا حقیقی خودرو در مقایسه با بازار آزاد  شد، بطوری که قیمت تمام شده در بورس کالا کمتر از بازار آزاد و البته بالاتر از قیمت کارخانه تمام می‌شد.

هرچند منطقی‌تر آن بود که خودرو به قیمت کارخانه بدون مشکل در عرضه و تقاضا در اختیار مردم قرار می‌گرفت اما با توجه به وضعیت نابسامان بازار خودروی ایران در سال ۱۴۰۱ و نیز چالش‌های قیمت دستوری و عدم تعادل در بحث عرضه و تقاضا، با تمام مزایا و معایب خرید خودرو از بورس کالا این روش گزینه مناسبی به نظر می‌رسید.

در حالیکه عرضه خودرو به هر طریقی می‌توانست بر ترازوی عرضه و تقاضا تعادل بیشتری ببخشد و موجب کنترل قیمت خودرو در بازار آزاد شود، همانند همیشه این طرح نیز منتقدان سفت و سخت خود را داشت و این موضوع باعث شد تا فروش خودرو در بورس کالا خیلی سریع متوقف شود.

حال مجدد زمزمه‌های آغاز فروش خودرو از طریق بورس کالا به گوش می‌رسد:

در همین ابتدا باید بگوییم همچنان عرضه خودرو از طریق بورس کالا می‌تواند به بازار خودرویی کشور کمک و حتی در صورت اجرای درست می‌تواند بر کاهش قیمت خودرو نیز اثر گذار باشد. چراکه اختلاف قیمت بسیار زیادی هم اکنون همچنان بین قیمت خودرو در خروجی در کارخانه و بازار آزاد وجود دارد.

از طرفی عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند تمایل خودروسازان را به عرضه هرچه بیشتر محصولاتشان بیشتر کند. خودروسازان کشور به ادعای خودشان و با بررسی صورت‌های مالی منتشر شده درحال زیان دهی هستند. همین موضوع هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ روانی باعث شده تولید خودرو افزایش پیدا نکند و خودروسازان مدعی باشند که خودروهای خودرو‌ را با زیان تحویل مشتریان می‌کنند. از طرفی هم متقاضیان طرح‌های مختلف فروش خودرو هم از عدم تحویل به موقع خودروهایشان از سوی خودروساز گله مند هستند. بنابراین درحال حاضر هم خودروسازان از شرایط موجود ناراضی‌اند و هم خریداران خودرو!

آیا فروش خودرو از طریق بورس کالا روش صحیحی برای بازار خودروی ایران است؟

کارشناسان خودرو معتقدند اگر بتوان روش عرضه‌ای طراحی کرد که موجب رضایت خودروساز و خریدار شود و از طرفی هم سرعت تحویل خودرو بالا باشد، می‌توان به کنترل قیمت بازار خودرو و رضایت طرفین امید‌وار بود. البته که ایشان معمولا فقط معتقد هستند و از ارائه راهکارهای مناسب عاجزند یا مسئولین از شنیدن صدای پیشنهادات راهگشا عاجزترند!

کارشناسان صنعت خودروسازی و بازار آن معتقدند اصلی‌ترین بازیگر عرضه خودرو به بازار کشور چه به لحاظ تولید و چه به لحاظ واردات خودروسازان و یا بهتر بگوییم مونتاژکاران هستند.

پس اگر بتوان روشی را طراح و پیاده سازی کرد که رضایت هردو طرف تامین گردد قدم رو به جلویی در بازار خودرویی کشور رقم خواهد‌خورد؛ چرا که انتظار می‌رود در این صورت خودروساز با تعهد بیشتری به فعالیت خود ادامه دهد. برخی بر این باورند که یکی از رو‌ش‌های مناسب عرضه خودرو به بازار کشور فروش از طریق بورس کالا است.

البته این روش مرسومی در عرضه خودرو در بازارهای جهانی نیست اما از آنجایی که صنعت خودرو ایران علاوه بر تحریم‌های داخی با تحریم‌های خارجی نیز دست و پنجه نرم می‌کند، نمی‌توان شرایط استاندارد و مشابهی با بازارهای بین المللی را برای بازار کشورمان متصور شد. با این حال به نظر می‌رسد شرکت‌های خودروساز نیز علاقمند به عرضه بخشی از سبد محصولاتشان از این طریق هستند.

ویدیو مرتبط: روش خرید دیگنیتی و فیدلیتی از بورس کلا

برای مثال گروه بهمن که خودروهایش متقاضیان زیادی دارد و همین موضوع باعث شده قیمت محصولات این خودروساز در بازار آزاد بالاتر از در کارخانه باشد. محصولات بهمن موتور از پرطرفداران بازار ایران در بین خودروهای چینی به حساب می‌آید چرا که گروه بهمن قیمت به نسبت معقول‌تری برای محصولات خود اعلام می‌کند؛ محصولاتی که از لحاظ کیفی هم بعضا بهتر از رقبا هستند. با این حال مدتی هست که گروه بهمن طرح فروش جدیدی اعلام نکرده و به نظر می‌رسد با آغاز فرآیند فروش خودرو از طریق بورس کالا شاهد عرضه محصولات این خودروساز نیز باشیم.

اما از دیگر نکات مثبت فروش خودرو از طریق بورس کالا کشف شدن قیمت خودرو در بازار آزاد و همچنین قدمی برای خروج از قیمت دستوری است. هرچند این موضوع نیز مانند کلیات طرح فروش خودرو از طریق بورس کالا مخالفان و موافقان خود را دارد و کاملا با یک دو قطبیت سلیقه ای روبرو هستیم. در حقیقت شرایط بازار خودرو ایران به نحوی است که قیمت دستوری و غیر دستوری هر دو نکات مثبت و منفی خود را دارند.

جمع بندی

با بررسی آمار تولید و واردات خودرو می‌توان متوجه شد که بیش از 90 درصد نیاز بازار هم اکنون از طریق تولید و مونتاژ داخل تامین می‌شود بنابراین تولید و عرضه خودرو یکی از اصلی‌ترین بازیگران قیمت خودرو در کشور بوده و تعیین کنندگی بالایی در سرنوشت قیمت‌ها خواهد داشت. بنابراین بایستی روش‌های جدیدی طراحی شود که منافع تولید کننده و نیز مصرف کننده را دربر بگیرد، طرحی که موجب تشویق خودروسازان به افزایش تولید و عرضه محصولاتشان با شرایط منعطف و با در نظر داشتن توان خرید مردم شود.

عرضه خودرو از طریق بورس کالا روشی است که انتظار می‌رود خودرو با قیمت کمتری از بازار آزاد تحویل مشتریان شود.

حال به نظر شما:

1. اجرایی شدن فروش خودرو از طریق بورس کالا می‌تواند به بازار خودرو کمک کند؟
2. به نظر شما فروش خودرو از طریق بورس کالا روش مناسبی است؟