از کجا بفهمیم تسمه تایم پاره شده است؟

 عمر مفید تسمه تایم توسط شرکت سازنده خودرو در دفترچه راهنمای خودرو درج شده است که معمولا عددی بین 60 هزار تا 100 هزار کیلومتر است. تسمه تایم پاره می‌تواند برای موتور خودرو عواقب فاجعه باری به وجود بیاورد.

به گزارش پایگاه خبری سبقت آزاد، ولی اگر از آن دسته از رانندگانی هستید که فقط آب و روغن خودرو را بررسی و چک می‌کنند، باید بدانید که یکی از مهمترین نکاتی که باید به آن اهمیت بدهید تسمه‌تایم خودرو شما است. و البته جای هیچ سخنی باقی نمی‌ماند برای آن دسته از افرادی که فقط سوار ماشین‌ می‌شوند تا روزیکه دیگر روشن نشود!

در این مطلب چه چیز را مطالعه می‌کنید؟

• تسمه تایم چیست و کار کرد آن به چه صورت است؟
• از کجا بفهمیم تسمه تایم پاره شده است؟

اما خلاصه مطلب این می‌شود که تسمه تایم، هماهنگ کننده حرکت میل‌سوپاپ با میل‌لنگ است به این معنی که تسمه تایم با اتصال میل‌سوپاپ به میل‌لنگ باعث می‌شود در زمان گردش میل‌لنگ و بالا رفتن پیستون‌ها، سوپاپ‌های هر سیلندر به‌موقع بسته شوند.

در صورت پاره شدن تسمه تایم، این ارتباط و تنظیم قطع می‌شود. به این معنی که در شرایط حرکت پیستون به سمت بالا، هنوز ممکن است سوپاپ‌ها باز مانده باشند و این باعث می‌شود که پیستون در طی یک جنایت هولناک، آسیب  شدیدی به سرسیلندر مبارک موتور خودروی شما وارد کند.

چرا که با حرکت پیستون به سمت بالا، پیستون به سوپاپ باز مانده برخورد می‌کند و با شدت آن را به سمت بالا می‌راند و این اتفاق در بیش از یک سیلندر رخ می‌دهد که در نهایت موجب آسیب رساندن پیستون و بچه محله‌هاش به میل بادامک و سرسیلندر خودرو می‌شود‌.

در بعضی از موتورها مثل موتور پراید و دوو سی‌یلو، سرسیلندر و طول ساق سوپاپ به‌گونه‌ای طراحی شده است که سوپاپ حتی در زمانی که بطور کامل باز است، از بالاترین نقطه حرکت پیستون بالاتر است و به این ترتیب حتی اگر تسمه تایم پاره شده باشد و سوپاپ باز بماند، پیستون به آن نمی‌رسد.

به این ترتیب در این خودروها با پاره شدن تسمه تایم، خودرو متوقف شده و موتور از کار می‌افتد اما به سرسیلندر آسیب نمی‌رسد، چراکه پیستون برخوردی با سوپاپ‌ها نخواهد داشت. اما در اکثر خودروها مانند پژو 206 و پژو 405 های وطنی باید فاتحه سر سیلندر و جیب مبارک را برای تعمیر آن بخوانید.

اصلی ترین عاملی که باعث پاره شدن تسمه تایم خودرو چیست؟

استفاده از دورهای بالای پیشرانه، خصوصا دورهای بیشتر از 4000 دور در دقیقه است که باعث استهلاک سریع قطعات می‌شود.

بسیاری از رانندگان و مخصوصا جوانان عادت دارند در مواقعی که هیچ نیازی به شتاب گیری سریع و زیاد نیست، به پیشرانه فشار بیاورند. حرکت در بیشتر دنده‌ها را تا دور بالا ادامه داده به گونه‌ای که نشانگر دور موتور به محدوده قرمز یا ردلاین (Red Line) رسیده و در این شرایط نه تنها تسمه تایم بلکه تمامی قطعات پیشرانه تحت فشار شدید قرار می‌گیرد و آسیب جدی نیز به دسته موتورها وارد می‌شود.

ولی عامل دیگری نیز وجود دارد و آن عمر مفید تسمه تایم است که شرکت سازنده هر خودرو آن را در دفترچه راهنمای خودرو درج کرده است. عددی که معمولا بین 60 هزار تا 100 هزار کیلومتر است.

پس فراموش نکنید بعد از تعویض تسمه تایم کیلومتر کارکرد خودرو را یادداشت کنید و به خاطر بسپارید. این را هم بدانید که اجرت تعویض تسمه تایم معمولا گران است. پس صحت و سلامت تسمه هیدرولیک فرمان و کولر، واترپمپ، هرزگردها و تسمه سفت‌کن‌ را نیز بررسی کنید تا در صورت نیاز به تعویض در همان یکبار باز و بسته شدن قطعات توسط مکانیک، آنها نیز تعویض شوند.

اما چه خطری بعد از تعویض تسمه تایم شما را تهدید می‌کند؟

تسمه تایم قطعه بسیار مهمی در عملکرد پیشرانه خودرو محسوب می‌شود و عدم تایمینگ و زمان‌بندی مناسب آن توسط مکانیک آماتور باعث بروز نشانه‌های ظاهری از قبیل بد استارت خوردن موتور، لرزش بیش از اندازه موتور هنگام ‏کارکردن در دور آرام، شنیده شدن سر و صدای اضافی از حوالی قاب تسمه تایم، افزایش مصرف سوخت و کاهش ‏محسوس شتاب و قدرت موتور خواهد شد. پس برای تعویض آن به مکانیک‌های مجرب و کار آزموده مراجعه کنید.

 تست پاره شدن تسمه تایم و تست سالم بودن تسمه تایم:

پاره شدن تسمه تایم معمولا در حال حرکت، مخصوصا در جاده رخ می‌دهد. فرض کنید در سفر هستید و در هنگام حرکت خودرو خاموش می‌شود. پس اگر در حال حرکت ماشین خاموش شد به هیچ عنوان مجددا استارت نزنید! اکیدا توصیه می‌کنم استارت نزنید؟

برای تست تسمه تایم با کمی تامل و کمی سوزاندن کالری در یک آزمایش ساده می‌توانید از پاره شدن تسمه پاره مطمئن شوید و از وارد کردن چند میلیون تومان خسارت به حساب بانکی خودتان در هنگام استارت زدن جلوگیری کنید! ممکن است شنیده باشید که می‌گویند در چنین مواردی باید خودرو نگونبخت را در دنده یک گذاشته و با مصرف کردن مقدار کمی کالری آن را هُل بدهید. اگر ماشین در دنده بود و حرکت کرد، تسمه پاره شده است.

اما باید بدانید که در خودروهای اتوماتیک این روش اصلا کارایی ندارد. در خودروهای دنده دستی در بیشتر موارد سوپاپ‌ها کج می‌شوند و با درصد شانسی پایین آن‌هم وابسته به شرایط قرار گیری سوپاپ در زمان پاره شدن تسمه تایم است که احتمال سالم ماندن آن وجود دارد. زمانیکه خودرو را در دنده می‌گذارید و هُل می‌دهید گیربکس ماشین نیروی محرکه را به میلنگ منتقل و در نتیجه پیستون شروع به حرکت کرده می‌کند. حال اگر تسمه تایمینگ پاره شده باشد و سوپاپی در حالت باز باشد، نمی‌تواند با حرکت پیستون هماهنگ و باز و بسته شود!

اینجاست که سر پیستون به سوپاپ برخورد خواهد کرد و با اینکار هم اگر کوچکترین شانسی برای سلامت سوپاپ بعد از پارگی تسمه داشتید، آنرا به فنا داده‌اید.
و البته چه بسا که با هل دادن بیجا امکان دارد کله پیستون بر اثر شدت برخورد با سوپاپ نیز بشکند و هزینه تعمیرات را چند برابر کند.

اما بهترین راه این است که قاب تسمه تایم باز شود و با بازدید از تسمه تایم پارگی آن چک شود. که البته اگر دست به آچار نباشید ممکن است کار سختی برایتان باشد. اگر تسمه پاره شده بود که می‌بایست تقاص عدم رسیدگی به خودرو را پس بدهید و اگر تسمه سالمه بود این بار را شانس آورده‌اید و احیانا با یک مشکل برقی دست به گریبان خواهید شد.
این تجربه فنی رو به دیگر دوستان انتقال دهید تا با یک یا چند استارت بی مورد موتور خودرو خود را نابود نکنند!