انواع لامپ در چراغ خودرو و نحوه تعویض آنها

سیستم روشنایی و چراغ خودرو در ایمنی سرنشینان آن مخصوصا در تاریکی شب از اهمیت بالایی برخوردار است و ایراداتی مانند تنظیم نبودن چراغ‌های جلو، نقص مدار الکتریکی خودرو و یا سوختن لامپ چراغ‌های جلو یا عقب تأثیر منفی بر روی میزان دید راننده می‌گذارند.

چراغ‌های جلوی خودرو از نظر ایمنی جزو قطعات الزامی خودرو به شمار می‌روند، در زمان رانندگی مخصوصا در هنگام شب اهمیت بسزایی دارند و بدون وجود آنها رانندگی در شب و شرایط جوی نامناسب غیرممکن است.

چراغ خودرو علاوه بر شدت نور کافی و ایجاد میدان دید مناسب برای راننده، نباید نور خیره کننده داشته باشد تا چشم راننده جلویی را آزار ندهد و دید او را محدود نکند. در این مطلب به معرفی لامپ‌های خودرو و نحوه تعویض آنها می‌پردازیم.

انواع لامپ چراغ خودرو:

با پیشرفت تکنولوژی در صنایع خودروسازی، امروزه انواع مختلفی از چراغ‌های خودرو تولید شده‌اند که از میان آنها می توان به لامپهای LED، هالوژن و زنون(HID) اشاره کرد. لامپهای هالوژن به طور گسترده‌ای در چراغ‌های جلوی وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می‌گیرند و از یک رشته نازک تنگستن و یک حباب شیشه‌ای حاوی گاز هالوژن تشکیل شده‌اند. با روشن شدن چراغ، گاز هالوژن موجود در حباب باعث داغ شدن سیم تنگستن نازک لامپ و تولید نور سفید رنگی می‌شود.

از مزایای این لامپها نور سفید و شفاف، طول عمر زیاد و هزینه پایین تعویض است، ولی ایجاد گرمای زیاد و اتلاف انرژی از معایب آن هستند. لامپهای زنون با شدت تابش بالا (High Intensity Discharge) با ایجاد قوس الکتریکی بین دو الکترود، نور سفید رنگی ساطع می‌کنند و نوردهی به وسیله کمانی از گاز زنون یونیزه شده ایجاد می‌شود و در این چراغ‌ها از فیلامان حرارتی که در اثر گرم شدن تولید نور می‌کنند، اثری نیست.

این لامپها به دلیل ایجاد نور سفید رنگ با شدت بالا از محبوبیت خاصی بین خودروسازان برخوردارند، ولی امروزه به دلیل شدت نور زیاد و احتمال اذیت شدن راننده جلویی، در کشور ما استفاده از آنها ممنوع اعلام شده است و این در حالی است که اکثر خودروهای وارداتی، از این نوع لامپها در چراغ‌های خود بهره می‌برند. یکی از برتری‌های لامپ‌های زنون نسبت به لامپ‌های هالوژن و معمولی، راندمان بالا، مصرف انرژی کمتر و طول عمر بیشتر آنها نسبت به لامپ‌های هالوژن است.

در تکنولوژی HID میزان نوردهی حدود 4 برابر لامپ هالوژن است و در شدت نور یکسان، میزان مصرف انرژی اینگونه لامپ‌ها بسیار پایین‌تر است. لامپ زنون به دلیل عدم وجود فیلامان گرم نمی شود و دوام و پایداری بیشتری دارد. از معایب لامپهای زنون، قیمت گران و هزینه تعویض بالا است و از طرفی ممکن است به دلیل شدت بالای نور، باعث آزار راننده جلویی و محدود کردن میزان دید او شود. عبارت LED که مخفف Light Emitting Diode بوده، به معنای دیود ساطع کننده نور است. ساختمان لامپهای LED شامل دیودی نیمه رسانا است که با دریافت ولتاژ روشن می‌شود.

این در حالی است که فقط قسمت بالایی لامپ روشن می‌شود و نیمه پایینی آن باید خنک بماند، به همین دلیل ساختار این لامپهای کوچک با لامپهای هالوژن و زنون کاملا متفاوت است. لامپهای LED با اندازه کوچک و مصرف ناچیز انرژی، بسیار پرطرفدار هستند، ولی معایبی مانند قیمت گران و ایجاد گرمای شدید، آنها را از لامپهای دیگر جدا ساخته است. لامپ چراغ‌های اصلی جلوی خودرو، دوکنتاکت(Contact) است و معمولا در لامپهای گازی، رشته یا فیلامان(Filament) مربوط به نور بالا 50 تا 60 وات بوده و رشته نور پایین 40 تا 45 وات است.

در لامپهای معمولی، رشته نور بالا 40 تا 50 وات و رشته نور پایین 30 تا 40 وات است. لامپ چراغ ترمز و چراغ خطر نیز دوکنتاکتی است و فیلامان چراغ ترمز 21 وات و فیلامان چراغ خطر 6 وات است. لامپ چراغ‌های راهنما، تک‌کنتاکتی و فیلامان آن 21 وات است. فیلامان لامپ‌های مورد استفاده در چراغ‌های کوچک، چراغ‌های جانبی، چراغ پلاک و چراغ داخل اتاق خودرو، شش وات است که به شکلهای مختلف ساخته می شود.

لامپ‌های شیشه ای سرتخت یا لوله ای در پشت صفحه نمایش پشت فرمان نصب شده اند که روشنایی لازم را برای ارائه اطلاعات مور نیاز راننده تأمین می‌کنند. کنتاکت‌های مثبت و منفی لامپ، خارج از حباب قرار دارند و در موقع نصب روی پایه نگهدارنده ای اتصال لامپ را برقرار می کنند. مجموعه لامپ و نگهدارنده به صورت فشاری در محل خود قرار می گیرند و جریان برق را از صفحه مدار چاپی دریافت می‌کنند.

   چراغ زنون                                              چراغ هالوژن                                     چراغ LED

نحوه تعویض لامپهای خودرو:

تعویض کردن لامپهای چراغ جلو در برخی از خودروها ممکن است کمی دشوار باشد، زیرا دسترسی به لامپهای آن محدود است. اگر یکی از لامپ‌های چراغ جلو بسوزد، به دلیل افزایش میزان جریان الکتریکی روی لامپ دیگر، ممکن است دیگری نیز پس از مدتی بسوزد. پس به دلیل دشواری تعویض لامپ چراغ جلو، بهتر است حتی در صورت سوختن یکی از آنها، هر دو لامپ را با هم تعویض کنید.

بسته به مدل خودرو، ممکن است لامپ چراغ جلوی آن به صورت همزمان دارای هر دو رشته نور بالا و پایین بوده و به اصطلاح «دوکانتکت» باشد و یا اینکه دو لامپ جداگانه «تک کانتکت» برای نور بالا و نور پایین استفاده شوند. برخی از لامپها به صورت خار روبرو و بعضی دیگر به صورت خار بالا- پایین می باشند. بالا و پایین بودن خار به این جهت است که نصب آن در محل مربوطه به درستی انجام شود تا کنتاکتها جا به جا نشوند.

اگر می‌خواهید لامپ زنون HID را عوض کنید باید قبل از هر چیزی بدانید که قیمت بالایی دارد و از طرف دیگر باید اطمینان حاصل کنید که مشکل از لامپ است یا اینکه ایگنیتور (Ignitor)، رله تغذیه، مدار سیم کشی، فیوزها یا کلید مربوط به چراغهای جلو ایراد دارد. از آنجا که لامپهای HID با ولتاژ بالا کار می کنند، باید هنگام تعویض آنها احتیاط لازم را به کار ببندید تا از برق گرفتگی، سوختگی و یا حتی مرگ، جلوگیری کنید، لذا ابتدا اطمینان حاصل کنید که لامپ زنون خاموش است.

همچنین به هیچ وجه در هوایی با رطوبت بالا برای تعمیر یا تعویض لامپ زنون اقدام نکنید. از طرف دیگر، به قسمت کریستالی لامپ دست نزنید، زیرا اگر دست شما روغنی باشد، سبب ترک خوردن و از بین رفتن آن خواهد شد. برای برداشتن لامپ از دستکش تمیز استفاده کنید یا آن را از قسمت پایه در دست بگیرید. همچنین در زمان تعویض لامپ هالوژن در نظر داشته باشید که هنگام تعویض حباب، دقت زیادی به خرج دهید و دست شما مرطوب نباشد، چرا که این لامپها در صورت تماس با مایعات، به سرعت واکنش نشان می دهند و خراب می شوند.

هر چند که ساختمان خارجی چراغ خودروها متفاوت هستند، ولی از نظر کلی مکانیزم یکسانی دارند و برای تعویض لامپهای سوخته آنها باید به روشهای یکسان عمل کرد. برای تعویض لامپ جلوی خودرو ابتدا درپوش را بازکنید و سپس گیره فنری آن را را پس از فشار دادن به سمت داخل، بالا بکشید و لامپ را بردارید. فیش سیم چراغ را از انتهای لامپ جدا کنید و لامپ سالم را جایگزین کنید و درپوش را ببندید.

در صورتی که چراغ جلو ازنوع تک کنتاکت باشد، برای تعویض لامپ نور پایین چراغ جلو نیز به روشی مشابه ابتدا درپوش را باز کرده و فیش پشت لامپ را جدا می کنید و سپس گیره فنری را آزاد نمایید. لامپ را نصب نموده و روی منعکس کننده نور تنظیم کنید. فیش مربوطه را وصل کرده و در پوش را ببندید. جهت تعویض لامپ چراغهای کوچک نیز ابتدا لامپ و پایه آن را بیرون بکشید تا از جای خود خارج شود و سپس لامپ را از سرپیچ آن بیرون بکشید و لامپ نو را در پایه فشار داده و پایه را جا بزنید.

 برای تعویض لامپ چراغهای راهنمای جلو، ابتدا باید پایه لامپ را در جهت خلاف عقربه های ساعت بچرخانید تا آزاد شود و از جای خود خارج شود. سپس باید سرپیچ خاردار آن را به سمت داخل فشار دهید و سپس در جهت خلاف عقربه‌های ساعت بچرخانید تا از جای خود بیرون آید. حال لامپ را عوض کنید. برای تعویض لامپ چراغ‌های راهنمای بغل، ابتدا مجموعه چراغ را به طرف جلوی خودرو فشار دهید و به سمت بیرون بکشید تا از جای خود خارج شود. سپس پایه لامپ را بچرخانید و لامپ را از پایه آن خارج کنید. لامپ را تعویض کرده و مجموعه چراغ را در جای خود نصب نمایید.

برای تعویض لامپ چراغهای دنده عقب و مه شکن عقب، ابتدا باید در صندوق عقب را باز کنید و دو عدد خار پلاستیکی را به طرف داخل فشار دهید و پایه آن را بردارید. لامپ‌های آن که از نوع خاردار هستند را به طرف داخل فشار دهید و در جهت عکس حرکت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا خارج شوند. لامپ را عوض و پایه را مجددا نصب کنید. برای تعویض لامپ چراغ‌های راهنمای عقب و چراغ ترمز عقب، ابتدا از داخل صندوق عقب دو خار پلاستیکی را فشار دهید و پایه لامپ را بیرون بکشید. لامپ‌های خاردار را مانند سایر لامپ‌ها خارج کنید و تعویض نمایید.

برای دیدن فیلم‌های تست و بررسی خودرو سبقت آزاد اینجا کلیک کنید.