به گزارش پایگاه خبری سبقت آزاد به نقل از ایران جیب، رضا رحمانی، وزیر صنعت اعلام کرده بود که حتی اگر تحریم هم برداشته شود، رنو و پژو دیگر جایی در ایران ندارند و حالا آنها از حضور خودروسازانی در ایران خبر می‌دهند که کمتر در ذهن ایرانی‌ها سابقه و آشنایی دارند. و البته جالب است که بدانید ترکیه در این سال‌ها به یکی از بزرگترین صادرکنندگان قطعه و خودرو تبدیل شده است.
صنعت خودروی ترکیه صنعتی مبتنی بر مونتاژ است، اما پیشرفت قطعه‌سازی در سال‌های گذشته سبب شده که صادرات این صنعت قابل توجه باشد. خبرگزاری آناتولی پیش از این در گزارشی اعلام کرده است در‌سال ۲۰۱۸ صادرات محصولات صنایع خودروسازی ترکیه به ۳۱.۶میلیارد دلار رسیده است و در این میان کشورهای اتحادیه اروپا با ۷۸درصد بیشترین سهم را در صادرات ترکیه داشتند. ترکیه در‌سال ۲۰۱۸ به ۸کشور عضو اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا به‌طور جداگانه بیش از یک‌میلیارد دلار صادرات خودرو به ثبت رسانده است. و البته لادا روسی هم در کشور تزارها برند پرطرفداری است. یکی از برندهای اصلی خودروساز در روسیه لادا است که صحبت‌های اصلی پیرامون همکاری ایران با روسیه نیز حول این برند مطرح می‌شود. طبق آخرین آماری که منتشر شده تا نیمه سال 2019، لادا توانسته 2 جایگاه را در بین پرفروش‌ترین خودروهای این کشور کسب کند. 2 مدل لادا گرانتا و وستا به ترتیب با فروش 63982 و 55784 دستگاه، پرفروش‌ترین خودروها در روسیه هستند. کیاریو نیز در مقام سوم با میزان فروش 47431 دستگاه قرار دارد.
با این وجود، واقعیتی که وجود دارد این است که هم ترکیه و هم روسیه خودروهای خود را تحت لیسانس خودروسازان بزرگ جهان تولید می‌کنند و به آن معنا خودروی ملی ندارند. همین موضوع سبب شده است که کارشناسان خودرو احتمال تأمین قطعه را از این خودروسازان قوی‌تر از تولید خودروهایشان در ایران بدانند.
آیا خودروهای ترکیه و روسیه به ایران می‌آیند؟
برندهای ترکیه و روسی ملی نیست. این نکته‌ای است که کارشناسان خودرو به آن اشاره می‌کنند و می‌گویند احتمال تولید خودروی ترکیه و روسیه در ایران ضعیف است. فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در این زمینه به شهروندآنلاین می‌گوید: «ترکیه در خودروهای سواری، برند ترک و متعلق به خودش ندارد. اما محصولات کشورهای دیگر در آن‌جا تولید می‌شود که این امکان برای آنها وجود ندارد که تولید خودرو کشورهای دیگر را به ما واگذار کنند. به همین جهت به نظر می‌رسد که این همکاری بیشتر در حیطه قطعه‌سازی باشد. زیرا ترکیه صاحب شرکتهای بزرگ خودرو سازی است. البته باید در نظر داشت که بسیاری از همین شرکت‌ها قطعه‌سازی‌شان را در ترکیه انجام می‌دهند.»
او در ادامه با اشاره به این‌که ترکیه در صنعت خودرو بسیار پیشرفته‌تر از ایران است، در این زمینه توضیح داد: «ترکیه در صنعت خودرو بسیار پیشرفته‌تر از ایران است، زیرا بازار بین تولید داخل و واردات به صورت یکسان برخورد می‌کند. به همین جهت به نظر می‌رسد که قطعه‌سازان عزم همکاری با ایران را دارند. البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که چقدر آنها می‌توانند نسبت به تحریم‌های آمریکا مقاومت نشان دهند.»
زاوه در ادامه اضافه کرد: «البته باید در نظر داشت که مشکلات خودروسازی ما مربوط به شریک خارجی نیست. مشکلات ما موضع استراتژیکی است که در حوزه خودروسازی و سایر صنایع کشور وجود دارد. این نکته را نباید از یاد برد که جایگزینی برای پراید 5هزار دلاری در هیچ کجا وجود ندارد. همچنین بسیاری از قطعات تولید داخلی ما گران‌تر از قطعات وارداتی است. آن هم قطعات های‌تک هستند که تولید داخلی آن برای ما از وارداتی گران‌تر تمام شده است. البته موضوعی که وجود دارد آن‌که محصولات 4-5هزار دلاری ما محصولات بسیار بی‌کیفیتی هستند. اما قطعاتی که دارند از لحاظ کیفیت مناسب هستند به‌طوری که صادرات به کشورهای اروپایی دارند. اما این‌که سازنده‌های ایرانی می‌گویند قیمت‌های ما مناسب‌تر است به دلیل بی‌کیفیتی قطعه است.»
این کارشناس صنعت خودرو در خاتمه با اشاره به پروژه جدیدی که کشور ترکیه در دستور کار خود قرار دارد، توضیح داد: «البته پروژه‌ای در ترکیه وجود دارد که 5 خودروساز بزرگ دنیا با شرکتهای بزرگ ترکیه در تلاش‌‌اند تا برند ترک را تولید کنند که به نظر می‌رسد چنین معیاری بی‌ربط به این پروژه نباشد که در حوزه خودروهای هیبریدی و برقی است. با این حال صنعت خودروی ترکیه درحال آماده‌سازی فضا برای معرفی برند ملی خود به بازارهای جهانی است و احتمالا موضوع همکاری ایران و ترکیه به این پروژه نیز ارتباط پیدا می‌کند.»
ساخت خودروی ملی ترکیه به زودی
البته ترکیه تاکنون خودروی ملی نداشته است. با این حال گفته می‌شود که این کشور با پیشرفت‌های چشمگیری که در زمینه تولید خودرو و قطعات خودرو داشته، درحال حاضر با 5کمپانی خودروسازی، برند ملی ترکیه را در زمینه خودرو تولید می‌کند و نخستین محصولات خود را تا‌سال 2021 به بازار می‌فرستد. بازار خودروی ترکیه یکی از بزرگترین بازارهای اروپا محسوب می‌شود و خودروسازان مطرحی چون رنو، هیوندای، هوندا، تویوتا، فورد و فیات در این کشور کارخانه تولید خودرو دارند. فروش سالانه خودرو در ترکیه به یک‌میلیون دستگاه می‌رسد و این موضوع باعث شده تا مقامات ترکیه‌ای تصمیم بگیرند از زیر سایه خودروسازان خارجی بیرون آمده و نخستین برند ملی خودروسازی خود را با هدف عرض اندام در بازار اروپا راه‌اندازی کنند.
این 5 شرکت خودروسازی شامل شرکتهای BMC، گروه آناتولی، هلدینگ کراسا، شرکت ترک سل و هلدینگ زورلو درحال حاضر تاسیساتی را با عنوان «اتومبیل ترکیه» تشکیل داده‌اند و انتظار می‌رود نخستین نسخه تولیدی این برند در‌سال 2021 میلادی وارد بازار شود.
خودروهای تولید ترکیه کدامند؟
استان بورسا در غرب ترکیه قطب تولید خودرو در این کشور است و چیزی حدود 50درصد خودروهای تولیدی این کشور را به بازار عرضه می‌کند. مهمترین کارخانه‌های خودروسازی ترکیه اویاک رنو، توفاش و کارسان است. شرکت توفاش مدل‌های مختلف اتومبیل‌های شرکت فیات را تحت لیسانس فیات ایتالیا تولید می‌کند. نخستین مدل مونتاژ شده توفاش، مدل فیات ۱۲۴ بود که در ترکیه با نام مُراد ۱۲۴ شناخته می‌شد! از سایر مدل‌های تولید شده در کارخانه توفاش، می‌توان به: فیات آلبیا، فیات سینا، فیات اونو، فیات تمپرا، فیات ۱۳۱، فیات فیوریونو و فیات لینیا اشاره کرد.
کارخانه خودروسازی اویاک رنو، شرکت خودروسازی ترکیه‌ای است که در‌سال ۱۹۶۹ با مشارکت شرکت فرانسوی رنو و شرکت اویاک (صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح ترکیه) و یاپی کردی بانک، راه‌اندازی شد. شرکت خودروسازی رنو با در اختیار داشتن ۵۱درصد از سهام این شرکت و اویاک با ۴۹درصد از سهام آن، بزرگترین سهامداران اویاک-رنو محسوب می‌شوند. در این کارخانه تولید انواع رنو و به‌ویژه مگان رایج است.
شرکت خودروسازی فورد اتوسان، شرکت ترکیه‌ای است که سهام آن به‌طور مشترک در اختیار شرکت خودروسازی فورد و شرکت خوشه‌ای کوچ هولدینگ قرار دارد. شرکت فورد اتوسان در‌سال ۱۹۵۹ از مشارکت انتفاعی شرکتهای فورد (به عنوان پشتیبان فنی) و شرکت ترکیه‌ای کوچ هلدینگ (به عنوان سرمایه‌گذار) راه‌اندازی شد و درحال حاضر دارای ۴کارخانه مونتاژ خودروهای فورد در کشور ترکیه است.
احتمال تأمین قطعه از ترکیه و روسیه بیشتر است
البته به نظر می‌رسد ایران با یکی از شرکتهای خودروسازی روسی هم مذاکراتی داشته است، اما همچنان مشخص نیست که این شرکت به ایران بیاید یانه! این کارشناس خودرو با اشاره به این‌که قرار برآن بود که شرکت لادا با ایران همکاری داشته باشد. البته به نظر نمی‌رسد که چنین اتفاقی بیفتد، چرا که لادا هم زیرمجموعه رنوی فرانسه است که اگر قرار به همکاری بود با شرکت رنو همکاری انجام می‌شد. همچنین باید در نظر داشت که شرکتهای اروپایی تابع سیاست‌های کلان خود هستند و نه کشورهای دیگر. البته به نظر می‌رسد که همکاری در زمینه واردات قطعات ال‌نود صورت بگیرد که تجهیز این قطعات قبلا به شکل‌های دیگری بود.
محمدرضا نجفی منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی و کارشناس حوزه خودرو در پاسخ به این سوال که آیا همکاری ترکیه و ایران در زمینه صنعت خودرو محتمل است یا خیر؟ هم گفته است: «ما مذاکرات متعددی با فعالان صنعت خودروسازی در ترکیه داشتیم و اتفاقا ترک‌ها نیز از همکاری با ایران استقبال می‌کنند.» نجفی منش با اشاره به اشتراکات منطقه‌ای و سیاسی گفت: «ما حتی فراتر از این به موضوع همکاری منطقه‌ای نگاه می‌کنیم. به عنوان مثال پیشنهادی درخصوص همکاری ایران، ترکیه و روسیه در صنعت خودروسازی ارایه کردیم و در صورت انعقاد چنین قراردادی می‌توان خودرویی برای بازاری با جمعیتی نزدیک به ۸۰۰میلیون نفر تولید کرد.»
