به گزارش پایگاه خبری سبقت آزاد به نقل از دنیای اقتصاد، به این ترتیب در شرایطی توقف تولید خودروهای قدیمی با خروج پراید ۱۳۲ کلید خورد که برخی از کارشناسان نسبت به کوچک شدن سبد محصولاتی خودروسازان در آینده نزدیک هشدار می‌دهند. بر اساس برنامه زمانبندی که پیش‌تر گروه خودروسازی سایپا اعلام کرده بود، پراید ۱۳۲ تا پایان دی ماه سال جاری، پراید ۱۱۱ تا پایان اردیبهشت ماه سال آینده و پراید ۱۳۱ به‌عنوان آخرین محصول این خانواده در پایان تیر ۹۹ از خطوط تولید سایپا خارج می‌شوند.
ایران خودرو نیز به‌عنوان دیگر خودروساز کشور برنامه مشابهی را برای از خط خارج کردن پژو ۴۰۵ در دستور کار دارد. بر اساس اعلام آبی‌های جاده مخصوص، مدل GLX پژو ۴۰۵ تنها تا پایان اردیبهشت پیش رو تولید خواهد شد. به این ترتیب خودروسازان در کنار خروج برخی از خودروهای تولیدی به استناد عدم پاس کردن استانداردهای ۸۵ گانه در سال آینده باید الزامات استانداردهای زیست محیطی را نیز در نظر بگیرند چرا که در صورت تولید خودرو با استانداردهای یورو ۴ امکان شماره‌گذاری محصولات خود را نخواهند داشت. بر این اساس در کنار اعمال تحریم‌های بین‌المللی که منجر به خروج برخی خودروها از خط تولید خودروسازان شد باید در انتظار خروج تعداد دیگری از محصولات به دلیل عدم پاس کردن استانداردهای مصوب باشیم. بنابراین سوالی که مطرح می‌شود این است که چه سرنوشتی در انتظار سبد محصولاتی خودروسازان است؟ پیش از این کارشناسان کوچک شدن سبد محصولاتی تولید‌کنندگان را چالش جدی در این زمینه خوانده بودند و اینکه اگر مسیرهای دیگری برای تامین خودرو در سبد محصولاتی تولید‌کنندگان پیش‌بینی نشود این صنعت بیش از پیش دچار آسیب خواهد شد. به این ترتیب مسیرهایی همچون بازگشایی واردات خودرو، تولید محصول جدید بر پلتفرم‌های کنونی و در نهایت واردات خودروهای خارجی دست دوم برای خلأ سبد محصولاتی خودروسازان پیشنهاد شده است. هر چند مسیرهای مذکور خود با چالش‌هایی همراه است اما به نظر می‌رسد که دولت در کنار فشار به خودروسازان برای خروج خودروهای قدیمی از خط تولید، باید مسیرهایی نیز برای تامین خودرو در بازار پیش‌بینی کند تا این موضوع به بحرانی دیگر در صنعت خودرو منجر نشود.
نقشه راه دو خودروساز
فارغ از چالش تامین خودرو در سبد سوختی خودروسازان، دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا طبق قول و قرار‌های خود با مسوولان سازمان ملی استاندارد تا سال آینده تعدادی از خودروهای خود را از خط خارج خواهند کرد. اینکه خروج این خودروها با میل و رغبت خودروسازان و حتی مسوولان صنعتی انجام می‌گیرد موضوع بحث نیست اما اینکه دو تولید‌کننده بزرگ خودرو چه برنامه‌ای برای جایگزینی محصولات حذفی دارند، موضوع قابل اهمیتی به نظر می‌رسد.آنچه مشخص است نارنجی‌های جاده مخصوص در این مسیر راه به مراتب سخت‌تری پیش رو دارند.در شرایطی که ایران‌خودرو تنها خروج یک مدل از خانواده پژو ۴۰۵ را در دستور کار دارد، سایپا به دنبال حذف تمامی مدل‌های سواری از خانواده پراید است. ایران‌خودرویی‌ها تنها حذف مدل GLX پژو ۴۰۵ را در دستور کار دارند. اما سایپایی‌ها در برنامه خود به دنبال حذف سه مدل سواری از خانواده پراید یعنی پراید ۱۳۲، پراید ۱۱۱ و در گام پایانی پراید ۱۳۱ هستند.
ایران خودرو اعلام کرده است که بعد از حذف مدل GLX پژو ۴۰۵ بنزین سوز، همچنان تولید مدل دوگانهسوز را برای حمل و نقل عمومی ادامه خواهد داد. بنابراین مشخص است که ایران‌خودرو در حالی خروج پژو ۴۰۵ GLX از ابتدای خرداد ماه ۹۹ را کلید خواهد زد که باید تولید سایر محصولات حاضر در سبد محصولاتی خود را برای پر کردن خلأ پژو ۴۰۵ بنزین‌سوز افزایش دهد. در کنار این مساله همان طور که اشاره شد ایران‌خودرو همچنان تولید پژو ۴۰۵ دوگانهسوز را دستور کار دارد. در حالی که دلیل ادامه تولید مدل دوگانهسوز پژو ۴۰۵ از سوی مدیریت این خودروسازی نیاز ناوگان حمل و نقل عمومی اعلام شده است، اما به نظر می‌رسد ایران‌خودرویی‌ها به دنبال این هستند که همچنان تولید پژو ۴۰۵ را ادامه دهند و با حذف مدل بنزین‌سوز این خودرو تمرکز خود را روی تولید مدل دوگانهسوز آن بگذارند. برنامه آبی‌های جاده مخصوص برای افزایش تیراژ مدل دوگانهسوز پژو ۴۰۵ در حالی است که با توجه به سهمیه‌بندی سوخت و همچنین افزایش نرخ بنزین که از اواخر آبان ماه اتفاق افتاده، شاهد افزایشی شدن موج تقاضا برای خودروهای دوگانهسوز در بازار هستیم. اما در کنار موضوع جایگزینی خودروهای حذفی یکی از چالش‌های حذف پراید و پژو ۴۰۵ از سبد محصولاتی دو خودروساز بزرگ کشور، بالا آمدن کف قیمتی در بازار است. در حال حاضر پژو ۴۰۵ مدل GLX، قیمتی معادل ۶۳ میلیون و ۱۵۸ هزار تومان دارد که نزدیکترین محصول این خودروساز به لحاظ قیمتی به پژو ۴۰۵، مدل دوگانهسوز آن است. مدل دوگانهسوز پژو ۴۰۵ در حال حاضر در کارخانه ۶۶ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان قیمت دارد. بنابراین اگر مدیران ایران‌خودرو بخواهند فشار کمتری به مصرف‌کنندگان و متقاضیان پژو ۴۰۵ وارد شود، بهتر است افزایش تیراژ مدل دوگانهسوز این خودرو را در دستور کار قرار دهند.
حال به سراغ جایگزین‌های پراید برویم و ببینیم برنامه سایپا برای جایگزین کردن محصولات این خانواده چه می‌تواند باشد. در شرایطی که سایپا پیش‌تر تولید پراید دوگانهسوز را به دلایلی متوقف کرده است، این امکان را ندارد که بعد از حذف پراید بنزین سوز همچنان تولید مدل دوگانهسوز این خودرو را ادامه دهد.
البته نارنجی‌های جاده مخصوص در کنار تولید سواری پراید شاهد حضور مدل وانت این خودرو، تحت عنوان پراید ۱۵۱ در خطوط تولید خود هستند. از آنجا که تولید پراید وانت بعد از حذف پراید سواری همچنان ادامه خواهد داشت بنابراین این امکان برای آنها وجود دارد که بخشی از تیراژ مدل سواری را به خطوط تولید پراید ۱۵۱ منتقل کنند. این نکته نیز باید مورد توجه قرار گیرد که پراید وانت خودروی کار محسوب می‌شود و تقاضا برای این نوع خودرو چندان قابل توجه نیست. از این رو سایپایی‌ها چاره‌ای ندارند جز اینکه سراغ دیگر محصولات حاضر در سبد محصولاتی خود بروند.
البته سبد محصولاتی خودروسازی سایپا به دلیل خروج شرکای بین‌المللی این خودروساز چندان شلوغ نیست. درحال حاضر تیبا، ساینا و کوییک تنها محصولاتی هستند که امکان جایگزینی با پراید را دارند. البته از نگاه مصرف‌کننده و بازار شاهد هستیم که تیبا تنها محصولی است که می‌تواند جایگزین پراید شود. دلیل این مساله فاصله قیمتی کمتر تیبا با پراید به نسبت دو محصول دیگر، یعنی ساینا و کوییک است. در حال حاضر تیبا صندوقدار در کارخانه ۴۶ میلیون و ۴۴۳ هزار تومان قیمت خورده است. در حالی‌که قیمت پراید ۱۳۱ در کارخانه ۳۷ میلیون و ۶۴۱ هزار تومان است. در ادامه تاثیراستانداردهای جدید را روی سبد محصولاتی دو خودروساز بزرگ کشور مورد بررسی قرار می‌دهیم.
چالش استانداردهای جدید
حال که ایران خودرو و سایپا باید محصولات جایگزین پراید و پژو ۴۰۵ را بر اساس دو پارامتر پاس کردن استانداردهای ۸۵ گانه و همچنین استاندارد آلایندگی یورو ۵ در سال آینده تولید کنند، این سوال مطرح است که آیا محصولات جایگزین امکان پاس کردن استانداردهای ۸۵گانه و همچنین استانداردهای آلایندگی یورو۵ را دارند؟
حسن کریمی سنجری کارشناس خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید ۳۰ استاندارد خودرویی که به استانداردهای پیشین اضافه شد، بیشتر جنبه آپشنال و لوکس دارند. او ادامه می‌دهد از این رو به احتمال زیاد رعایت این بخش از استانداردها با توجه به وضعیت حاکم بر صنعت خودرو برای خودروسازان امکان‌پذیر نخواهد بود. این کارشناس تاکید می‌کند ناتوانی خودروسازان برای اجرای استانداردهای جدید این گمان را تقویت می‌کند که سازمان ملی استاندارد سال آینده چندان به دلیل رعایت این استانداردهای لوکس خودروسازان را تحت فشار قرار ندهد.کریمی سنجری در ادامه با اشاره به استانداردهای آلایندگی یورو ۵ می‌گوید خودروسازان برای رعایت این استاندارد چندان مشکلی پیش رو ندارند. این کارشناس خودرو معتقد است ارتقای استاندارد آلایندگی خودرو از یورو ۴ به یورو ۵، تغییر ساختاری خاصی را نیاز ندارد و با چند تغییر نرم افزاری امکان پذیر خواهد بود. کریمی سنجری پیشنهاد می‌کند با توجه به وضعیت حاکم بر شرکتهای خودروساز، به جای اینکه از ابتدای سال آینده از آنها بخواهیم همه محصولات را با استاندارد یورو ۵ تولید کنند، از آنها برنامه زمانبندی بخواهیم تا خودروسازان تا پایان سال آینده فرصت داشته باشند اجرای استانداردهای آلایندگی یورو ۵ را به تدریج روی محصولات تولیدی خود اعمال کنند. سعید مدنی مدیرعامل پیشین خودروسازی سایپا نیز به خبرنگار ما می‌گوید: سازمان استاندارد باید در زمینه اجرایی کردن استانداردهای جدید خودرویی که به استانداردهای پیشین اضافه خواهد شد حساسیت‌ها را کنار بگذارد. زیرا رعایت بخش قابل توجهی از این استانداردها در شرایط فعلی برای خودروسازان امکان‌پذیر نیست. این مدیر پیشین خودروساز با اشاره به رعایت استانداردهای آلایندگی می‌گوید: توجه به ارتقای استانداردهای آلایندگی، چه از سوی سازمان‌های مرتبط با موضوع و چه از سوی خودروسازان، باید با حساسیت دنبال شود. مدنی تاکید می‌کند، اما نباید درجه حساسیت در این زمینه به گونه‌ای باشد که خطوط تولید خودروسازان را فشل کند و از کار بیندازد.
