15 نمای چشمگیر در طراحی عقب خودرو
در حالی که نمای جلو یا سه‌رخ جلویی خودرو معمولا بیشترین تاثیر را در جلب توجه مشتریان دارد، گاهی طراحی نمای عقب یک خودرو چنان چشمگیر است که همه نگاه‌ها را به خود جلب می‌کند. بعضی از این طراحی‌ها صرفا برای زیبایی هستند و برخی دیگر با هدف افزایش کارایی، مانند بهبود آیرودینامیک یا افزایش داون‌فورس به کار می‌روند.
در این مقاله، نگاهی داریم به 15 نمونه از خودروهایی که طراحی عقب آنها، شاید حتی بیشتر از نمای جلو، تحسین‌برانگیز بوده است. این لیست به‌ترتیب زمانی تنظیم شده است.
1. Plymouth Belvedere مدل ۱۹۵۷
دهه ۵۰ میلادی، دوران اوج طراحی جسورانه در صنعت خودروی آمریکا بود؛ جایی که باله‌های عقب بزرگ و چراغ‌های عقب پرزرق‌وبرق، امضای خودروها شده بودند.
پلیموث Belvedere که ابتدا با ظاهری معمولی در اوایل دهه ۵۰ معرفی شد، در سال ۱۹۵۷ تحولی چشمگیر را تجربه کرد. باله‌های بزرگ و چشم‌نواز و طراحی پرجزییات چراغ‌های عقب، این خودرو را به یکی از شاخص‌ترین مدل‌های آن دوران تبدیل کردند.
در حالی که این باله‌ها کارکرد فنی خاصی نداشتند، اما جلوه‌ای لوکس و آینده‌نگر به خودرو می‌دادند. فضای داخلی هم با دو رنگ بودن تودوزی، ساعت دیجیتال، رادیو AM و فرمان هیدرولیکی، حس تجمل را کامل می‌کرد. حتی یک صفحه‌گردان مخصوص صفحات ۷ اینچی هم برای پخش موسیقی تعبیه شده بود.
2. Cadillac Coupe de Ville مدل ۱۹۵۹
مدل ۱۹۵۹ کوپه دوویل شاید معروف‌ترین طراحی عقب در کل تاریخ خودروسازی باشد؛ باله‌های عظیم و چراغ‌هایی به شکل موشک، این خودرو را به نماد فرهنگی آمریکا در دهه ۵۰ تبدیل کرده‌اند.
این طراحی که الهام‌گرفته از دنیای فضا و رقابت فضایی آن دوران بود، در تبلیغات، آثار هنری، فیلم‌ها و حتی رستوران‌های دهه ۵۰ بارها بازتولید شد.
چراغ‌های دوقلو شبیه به خروجی موشک بودند و این حس را القا می‌کردند که ماشین در حال پرتاب شدن است! طراحی آینده‌نگر کوپه دوویل فقط در ظاهر خلاصه نمی‌شد؛ این خودرو دارای امکاناتی چون سیستم تهویه مطبوع، کروز کنترل و پیشرانه ۶.۴ لیتری V8 بود.
با طول ۵.۷ متر و عرض بیش از ۲ متر، کوپه دوویل به‌درستی لقب «کشتی زمینی» را یدک می‌کشد.
3. Chevrolet Impala مدل ۱۹۵۹
ایمپالا ابتدا به عنوان نسخه لوکس‌تر بِل‌ایر معرفی شد، اما خیلی زود راه خود را به‌عنوان یک مدل مستقل باز کرد. طراحی عقب مدل ۱۹۵۹ با باله‌های منحنی که به شکل «V» در انتها به هم می‌رسیدند، نمایی کاملا متمایز از دیگر رقبا داشت.
چراغ‌های دایره‌ای سه‌گانه جای خود را به چراغ‌هایی اشکی‌شکل دادند. این طراحی در نسخه‌های کوپه، کروک، چهار درب بدون ستون و سدان به چشم می‌خورد.
جالب آن‌که این خودرو در زمان خود با صندلی برقی شش‌جهته عرضه می‌شد، فناوری‌ای که سال‌ها بعد در خودروهای دیگر رایج شد. نسخه کروک ۱۹۵۹ این خودرو، در سال ۲۰۲۴ با قیمت ۱۹۸ هزار دلار در حراجی فروخته شد.
4. Chevrolet Corvette Split Window مدل ۱۹۶۳
نسل دوم شورولت کوروت که با نام Sting Ray شناخته می‌شود، نخستین نسخه کوپه این مدل بود که طراحی منحصر به‌فرد پنجره دو تکه (Split Window) در قسمت عقب آن، تا امروز هم بین علاقه‌مندان زبانزد است.
گرچه این طراحی در زمان خود چندان محبوب نبود و تنها یک سال تولید شد، اما امروزه یکی از باارزش‌ترین مدل‌های کلاسیک شورولت محسوب می‌شود. بیش از ۱۰ هزار دستگاه از این نسخه تولید شد و پس از آن، طراحی پنجره یکپارچه جایگزین شد.
5. Ford GT40 مدل ۱۹۶۴
هدف از ساخت GT40 شکست دادن فراری در لمانز بود و طراحی عقب این خودرو نیز کاملا در راستای همین هدف انجام شد. در این مدل، پنجره عقب صرفا تزئینی است و برای نمایش پیشرانه به کار می‌رود.
چراغ‌های عقب ساده اما زیبا هستند و اگزوز دوگانه آن جلوه‌ای مسابقه‌ای به بخش عقب می‌دهد. این خودرو بعدها با الهام از نسخه اصلی، در قالب فورد GT مدرن بازطراحی شد، اما هویت عقب کلاسیک خود را حفظ کرد.
6. Lamborghini Espada مدل ۱۹۶۸
لامبورگینی اسپادا اولین تلاشی بود برای ترکیب طراحی خاص یک سوپراسپرت با فضای کاربردی یک خودروی چهار نفره. این مدل با موتور ۱۲ سیلندر ۳.۹ لیتری، سریع‌ترین خودروی چهار نفره زمان خود محسوب می‌شد.
نمای عقب آن، علی‌رغم اینکه موتور در جلو قرار داشت، مانند خودروهای موتور وسط طراحی شده بود؛ گویی فضایی برای نمایش موتور V12 فراهم کرده بودند. طراحی این قسمت توسط مارچلو گاندینی انجام شد و همچنان یکی از خاص‌ترین طراحی‌های لامبورگینی به شمار می‌رود.
7. Dodge Charger Daytona مدل ۱۹۶۹
دیتونا را می‌توان اولین خودروی مسابقه‌ای نصرکار دانست که سرعت ۳۲۰ کیلومتر در ساعت را شکست. برای شرکت در مسابقات، داج مجبور شد نسخه‌ای جاده‌ای از این خودرو تولید کند که تنها ۵۰۳ دستگاه از آن ساخته شد.
بال بزرگ عقب و دماغه تیز آن، هرچند در زمان خود فروش بالایی نداشتند، اما امروز دیتونا را به یکی از گران‌قیمت‌ترین کلاسیک‌های آمریکایی تبدیل کرده‌اند. یک نسخه خاص از این خودرو در سال ۲۰۲۴ با قیمت ۳.۳ میلیون دلار به فروش رسید.
8. Buick Riviera مدل ۱۹۷۱
طراحی «قایقی‌شکل» یا Boattail در عقب این خودرو، آن را از سایر مدل‌های هم‌دوره‌اش متمایز می‌کرد. با پنجره منحنی و بدنه تیز، این طراحی یادآور خودروهای کلاسیک دهه ۳۰ بود. گرچه این طراحی واکنش‌های متفاوتی دریافت کرد، اما امروزه یکی از نمونه‌های جسورانه طراحی در صنعت خودرو محسوب می‌شود.
9. Lancia Stratos مدل ۱۹۷۳
هدف لانچیا از ساخت این خودرو، قهرمانی در مسابقات رالی بود و طراحی نمای عقب آن نیز با همین هدف شکل گرفت. طراحی توسط مارچلو گاندینی انجام شد و در آن به‌جای شیشه عقب، از ورودی‌های هوا برای خنک کردن موتور V6 فراری استفاده شده بود.
استراتوس در طول سال‌ها به یکی از موفق‌ترین خودروهای رالی تاریخ تبدیل شد.
10. BMW M1 Procar مدل ۱۹۷۹
نسخه مسابقه‌ای M1 که با نام Procar شناخته می‌شود، بخشی از برنامه‌های فرمول یک در آن دوران بود. این خودرو با طراحی زاویه‌دار، موتور وسط و باله بزرگ عقب، یکی از جذاب‌ترین خودروهای مسابقه‌ای دهه ۷۰ به شمار می‌رود.
در این مسابقات، پنج راننده برتر F1 همراه با رانندگان حرفه‌ای دیگر شرکت می‌کردند. نیکی لائودا در اولین فصل برنده شد و نلسون پیکه در دومین فصل عنوان قهرمانی را به‌دست آورد.
11. Ferrari F40 مدل 1987
فراری F40 به‌عنوان یادبودی از ۴۰ سال موفقیت این برند افسانه‌ای ساخته شد؛ یک سوپراسپرت خیابانی با توانایی‌های فنی در حد خودروهای پیست. این خودرو به یک موتور V8 توئین‌توربو مجهز شده بود که توان ۴۷۱ اسب‌بخار و گشتاور ۵۷۷ نیوتن‌متر تولید می‌کرد و می‌توانست به حداکثر سرعتی نزدیک به ۳۲۳ کیلومتر بر ساعت برسد.
برای رسیدن به چنین عملکردی، فراری تمرکز ویژه‌ای بر کاهش وزن و افزایش آیرودینامیک خودرو داشت. بدنه F40 از مواد کامپوزیتی سبک ساخته شده و فقط از ۱۱ پنل تشکیل می‌شد، زیرا این مواد اجازه ساخت قطعات بزرگ و یکپارچه را می‌دادند. طراحی این خودرو توسط استودیوی پینین‌فارینا انجام شد و باله عقب بزرگ آن به یکی از نمادهای ماندگار F40 تبدیل شد؛ بخشی که هم از نظر زیبایی‌شناسی و هم عملکردی تاثیر قابل توجهی داشت.
نکته احساسی ماجرا آنجاست که F40 آخرین خودرویی بود که توسط انزو فراری، بنیان‌گذار برند، پیش از مرگش در سال ۱۹۸۸ تایید شد. به همین دلیل، F40 جایگاه ویژه‌ای در دل هواداران فراری دارد.
12. 1989 Vector W8
وکتور W8 یکی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های خودرویی آمریکا در دهه ۸۰ میلادی بود. طراح و موسس شرکت Vector Aeromotive، جرالد ویگرت، از دهه ۷۰ میلادی به دنبال ساخت یک سوپراسپرت متفاوت با بهره‌گیری از فناوری صنایع هوافضا بود.
بدنه این خودرو ترکیبی از فیبرکربن، کولار و فایبرگلاس بود که مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر ضربه داشت. پیشرانه آن یک موتور V8 شش لیتری بود که از قطعاتی با استاندارد هوافضا ساخته شده بود. طراحی گوه‌ای و آینده‌نگرانه بدنه در کنار شیشه‌های بزرگ عقب، نمایی بسیار متمایز به آن بخشیده بود.
با وجود برخی مشکلات در آزمون‌های اولیه، عملکرد W8 بسیار چشمگیر بود. نشریه Car & Driver توانست شتاب صفر تا ۹۶ کیلومتر را در ۳.۸ ثانیه ثبت کند و سرعت ۱۹۳ کیلومتر بر ساعت را در کمتر از ۸.۵ ثانیه به‌دست آورد. اگرچه شرکت ادعا می‌کرد سرعت نهایی خودرو به ۳۹۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد، اما کارشناسان این عدد را بیشتر در حدود ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت برآورد کردند. در هر صورت، وکتور W8 خودرویی فراتر از زمان خود بود.
13. Lamborghini Diablo مدل 1990
لامبورگینی دیابلو مسیر پیشینیان خود را ادامه داد، اما با قدرتی بیشتر و طراحی اغراق‌آمیزتر. داستان آن بدون اشاره به کانتاش ناقص است؛ خودرویی که ابتدا بدون باله عقب و با تایرهای باریک عرضه شد. اما وقتی والتر ولف، مدیر تیم فرمول یک، یک کانتاش خرید و درخواست ارتقاءهایی مثل باله قابل تنظیم را مطرح کرد، لامبورگینی آن تغییرات را به نسخه‌های تولیدی اضافه کرد.
این پیش‌زمینه روی دیابلو نیز تاثیر گذاشت؛ خودرویی که از همان ابتدا با طراحی تهاجمی، قدرت بالا و باله عقبی بزرگ معرفی شد. نسخه‌ای که در تصویر دیده می‌شود، نخستین نمونه تولیدی دیابلو است و مالک آن کسی نبود جز خود والتر ولف؛ فردی که نقش پررنگی در تکامل طراحی عقب خودروهای لامبورگینی داشت.
دیابلو از موتور V12 بهره می‌برد و توانایی رسیدن به سرعت‌های بسیار بالا را داشت. باله عقب نه تنها جنبه زیبایی داشت، بلکه نقش مهمی در تثبیت خودرو در سرعت‌های بالا ایفا می‌کرد.
14. Jaguar XJ220 مدل 1992
XJ220 خودرویی بود که برای اثبات توانایی جگوار طراحی شد. نخستین بار در نمایشگاه خودروی بریتانیا در سال ۱۹۸۸ به صورت یک کانسپت با موتور V12 معرفی شد و توجه زیادی را به خود جلب کرد. برخلاف برنامه اولیه، این خودرو به مرحله تولید رسید، اما برای تبدیل شدن به یک محصول واقعی، تغییرات زیادی در آن اعمال شد.
موتور V12 جای خود را به یک موتور V6 توربوشارژ داد و جگوار برای ساخت نسخه تولیدی با شرکت TWR همکاری کرد. قیمت نهایی خودرو به ۴۷۰ هزار پوند رسید؛ رقمی که مشتریان را شوکه کرد و فروش آن را با مشکل روبرو ساخت. در نهایت کمتر از ۳۰۰ دستگاه از XJ220 تولید شد.
نمای عقب این خودرو با خطوط تیز و مدرن، به‌خوبی با ماهیت سوپراسپرت آن هماهنگ بود. با وجود چالش‌ها، XJ220 هنوز هم یکی از خاص‌ترین خودروهای تاریخ جگوار به حساب می‌آید.
15. Mazda RX-7 مدل 1992
نسل سوم مزدا RX-7 یک خودرو اسپرت جمع‌وجور با شخصیتی منحصربهفرد بود. نقطه قوت آن موتور چرخشی (وانکل) بود که با وجود حجم کم، عملکرد بسیار خوبی داشت. این خودرو فقط ۱۳۰۰ کیلوگرم وزن داشت و می‌توانست در عرض ۵.۳ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت برسد.
طراحی بدنه به‌گونه‌ای بود که باله عقب با در صندوق ادغام شده و هنگام باز شدن در، فضای بار در دسترس قرار می‌گرفت. طراحی عقب آن ساده ولی اسپرت و هماهنگ با شخصیت خودرو بود.
با وجود عملکرد خوب، قوانین سختگیرانه آلایندگی در اروپا باعث شد RX-7 در سال ۱۹۹۶ از بازار این قاره خارج شود، اما تولید آن تا سال ۲۰۰۲ در ژاپن ادامه یافت. پس از آن نیز مزدا RX-8 جایگزین آن شد.
جمع‌بندی
اگرچه بیشتر مردم به نمای جلو خودروها توجه می‌کنند، این 15 مدل نشان دادند که طراحی عقب هم می‌تواند عامل مهمی در خلق یک خودرو ماندگار باشد. چه با باله‌های بزرگ، چه با چراغ‌های خاص یا فرم بدنه منحصربهفرد، این خودروها از پشت به همان اندازه از روبه‌رو تاثیرگذار هستنند. بسیاری از نمونه‌های معرفی‌شده، امروز به‌عنوان آثار هنری متحرک شناخته می‌شوند و ارزش کلکسیونی بالایی دارند.
