به گزارش پایگاه خبری سبقت آزاد، مسئولین مسابقات اتومبیلرانی فرمول یک که این فصل به خاطر همه‌گیری کرونا با تاخیر از ماه ژوئیه آغاز شد، برنامه‌ای بلند پروازانه را برای برگزاری "زیست‌محیطی‌تر" رقابت‌ها اعلام کرده‌اند. بر اساس این برنامه قرار است تا سال ۲۰۲۵ هیچ زباله پلاستیکی در مسابقات تولید نشود و علاوه بر آن تماشاچیان نیز با وسایل حمل و نقل پاک به محل مسابقه بروند.
اما مهم‌ترین قسمت این برنامه مربوط به میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای است؛ بزرگ‌ترین ایرادی که محافظان محیط زیست به این رشته ورزشی می‌گیرند. به گفته مسئولین فرمول یک، این رشته ورزشی تا سال ۲۰۳۰ کلاً عاری از دی اکسید کربن خواهد شد. از کارخانه‌های تولیدکننده خودروها گرفته تا حمل‌ونقل خودروها و خود ماشینها.
سوخت‌های ترکیبی
بر اساس برنامه فرمول یک، خودروسازها برای رسیدن به این هدف، به توسعه موتورهای دوگانه هایبرید فعلی ادامه خواهند داد. این موتورها قرار است در آینده با سوخت‌های ترکیبی کار کنند.
اما مسئله اصلی اینجاست که خودروهای مسابقات فرمول یک تنها مسئول ۰/۷ درصد کل دی‌اکسیدکربنی هستند که ورزش فرمول یک در مجموع منتشر می‌کند. بیش از ۷۰ درصد دی‌اکسیدکربن از طریق حمل‌ونقل تیم‌ها و ماشینها ایجاد می‌شود. اما مسئولین فرمول یک دقیقاً مشخص نکرده‌اند که در اینجا چگونه می‌خواهند انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند.
در این برنامه صرفاً خیلی کلی قید شده که فرآیندهای لجستیک بهینه خواهند شد و شیوه حمل‌ونقل با کمترین انتشار دی‌اکسیدکربن انتخاب خواهد شد. این در حالی است که با وجود تقویم فشرده مسابقات فرمول یک و برگزاری ۲۰ گراندپری در چهار قاره مختلف در طول یک فصل، صرفنظر کردن از سفر با هواپیما عملاً غیرممکن خواهد بود.
چالش‌های ۷۰ سالگی
فرمول یک امسال تولد ۷۰ سالگی‌اش را جشن می‌گیرد، اما چالش‌هایی که این ورزش هم‌اکنون با آن روبروست، هرگز تا این حد بزرگ نبوده است.
در دورانی که دانش‌آموزان سراسر جهان در جنبش فراگیر "جمعه‌ها برای آینده" هفته به هفته برای محافظت از اقلیم و توسعه پایدار تظاهرات می‌کنند، ورزش فرمول یک با منابعی که هدر می‌دهد، تحت فشار زیادی قرار دارد. محافظان محیط زیست با انتقاد از فرمول یک معتقدند که این رشته اتومبیلرانی دیگر متناسب با شرایط زمان نیست.
صدای انتقاد حتی از داخل خود فرمول یک هم بلند شده است. نیکو رزبرگ، راننده سابق آلمانی و قهرمان فرمول یک جهان در سال ۲۰۱۶ حالا به عنوان یک سرمایه‌گذار و فعال محیط زیست در همایش‌ها و رسانه‌ها حضور پررنگی دارد.
او پارسال در همایش جهانی اقتصاد رسماً در مورد بحران آب‌وهوایی در جهان موضع گرفت و خواستار تغییرات اساسی در فرمول یک شد. رزبرگ در داووس با اشاره به گرمایش زمین خواستار استفاده از خودروهای برقی در فرمول یک شد.
"فرمول ئی"، نسخه بهتر فرمول یک؟
رزبرگ خیلی زود فعالیت‌اش به عنوان سرمایه‌گذار را در "فرمول ئی" آغاز کرد. فرمول ئی مسابقات اتومبیلرانی خودروها با موتور برقی است که از سال ۲۰۱۴ زیر نظر فدراسیون جهانی اتومبیلرانی آغاز شد.
این مسابقات در ابتدا مورد تمسخر قرار می‌گرفت، اما در طور شش سال گذشته پیشرفت قابل توجهی کرده و هواداران زیادی پیدا کرده است. خودروسازهایی مثل رنو، ب‌ام‌و، مرسدس بنز، جگوار، نیسان و پورشه هم علاقه زیادی به فرمول ئی پیدا کرده و سرمایه‌گذاری‌های قابل ملاحظه‌ای در آن انجام داده‌اند.
در مقایسه با فرمول یک که سال‌هاست در سلطه لوئیس همیلتون، راننده بریتانیایی تیم مرسدس است و از یکنواختی رنج می‌برد، در فرمول ئی رقابت شدیدتر است و هیجان بیشتری وجود دارد. بر خلاف فرمول یک، در فرمول ئی همه خودروها از لحاظ فنی تقریباً یکسان‌اند.
"اکستریم ئی" آینده اتومبیلرانی؟
اما فرمول ئی تنها رشته اتومبیلرانی با خودروهای برقی نیست. یک رشته نسبتاً جدید دیگر که روز‌به‌روز پرطرفدارتر و شناخته‌‌شده‌تر می‌شود، مسابقات "اکستریم ئی" است که در مسیرهای سخت با خودروهای شاسی‌بلند برقی برگزار می‌شود. آن هم در کشورهایی که بیشتر از هر جا آثار تغییر آب و هوا در آنها مشهود است، مثل: سنگال، عربستان سعودی، گرینلند، نپال و برزیل.
کل پرسنل تیم‌ها با تجهیزات و خودروها نیز فقط با کشتی به محل مسابقات می‌روند و نه مانند فرمول یک با هواپیما که بیشترین آلودگی و "ردپای کربن" را در میان وسایل حمل و نقل دارد.
هدف برگزارکنندگان مسابقات اتومبیلرانی "اکستریم ئی" ایجاد آگاهی در مورد فناپذیری طبیعت، توسعه پایدار و حمل‌ونقل برقی است. حتی لوئیس همیلتون، قهرمان فرمول یک جهان تیم خودش را با نام "ایکس ۴۴" در این رقابت‌ها راه‌اندازی کرده است.
او که خودش به عنوان راننده در اکستریم ئی حضور پیدا نخواهد کرد، درباره فعالیت‌اش در این مسابقات می‌گوید: "اکستریم ئی با رویکردش به محیط زیست نظر من را جلب کرد. هر کدام از ما توان این را دارد که چیزی را تغییر بدهد. این برای من خیلی بااهمیت است که عشقم به ورزش اتومبیلرانی را همراه با عشقم به سیاره‌مان به کار ببرم تا اثر مثبتی بگذارم."
آزمایشگاه فناوری حمل و نقل
با وجود همه انتقادهایی که به فرمول یک وارد است، بسیاری از کارشناسان حمل و نقل معتقدند که نباید از نقش این رشته در پیشرفت صنعت حمل و نقل و خودروسازی گذشت. فرمول یک همواره آزمایشگاه تحولات جدید فناوری صنعت خودروسازی بوده و نقش مهمی در پیشرفت حمل و نقل داشته است.
حتی نیکو رزبرگ هم که حالا بزرگ‌ترین کنفرانس‌ها را در زمینه فناوری سبز برگزار می‌کند، می‌گوید منصفانه نیست که بگوییم فرمول یک در تمام این مدت منابع را هدر داده است: "نباید فراموش کنیم که فرمول یک دهه‌هاست چه سهمی در صنعت حمل و نقل داشته است."
به عنوان نمونه موتور دوگانه‌ای که در حال حاضر در خودروهای فرمول یک مورد استفاده قرار می‌گیرد یکی از کارآمدترین و پربازده‌ترین موتورهای "هایبرید" است که فناوری‌اش در خودروهای شهری به کار گرفته می‌شود.
حالا از نظر رزبرگ فرمول ئی "یک نمونه فوق‌العاده" از این است که چگونه مسابقات اتومبیلرانی می‌توانند از لحاظ فناوری پیشتاز باشد و انتقال فناوری از پیست به خیابان چگونه ممکن است. موتورهای برقی که امروز در خودروهای شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند اغلب توسط خودروسازهای حاضر در فرمول ئی تولید شده‌اند.
