به گزارش پایگاه خبری سبقت آزاد، ماشین‌های انتقال بلوک‌های جاده (Barrier Transfer Machine) یا باز و بسته کننده مسیر(Road Zipper Machine) یک ماشین سنگین راهداری محسوب می‌شود که در زمان‌های ترافیک و یا یک طرفه شدن جاده، نقش باز یا بسته کردن یک مسیر و یا تغییر عرض مسیرهای رفت و برگشت خودروها به میزان یک یا دو لاین را انجام می‌دهد.
این کار توسط جابجا نمودن ردیف طولانی تیغه‌ها و بلوک‌های بتونی (یا جنس دیگر) صورت می‌گیرد که دو مسیر رفت و برگشت خودروها را جداسازی نموده‌اند. این عمل برای مدیریت ترافیک و تنظیم حجم تردد خودروها در مسیرهای رفت و برگشت و در ساعات پیک ترافیک، در هنگام تصادفات، عملیات امدادرسانی و یا عملیات عمرانی و راهسازی انجام می‌شود. مثلا در هنگام صبح که مسیر رفت پرتردد است، لاین بیشتری به خودروها اختصاص داده می‌شود و در زمان عصر مسیر برگشت برای تردد عریض تر می‌گردد. در این مطلب به معرفی این وسیله می‌پردازیم.
تاریخچه:
اولین ماشین انتقال بلوک‌های بزرگراه تحت عنوان Zipper Machine در سال 1984 در کشور آمریکا مورد استفاده قرار گرفت و پل ساحلی(Harbour Bridge) شهر اوکلند در کشور نیوزیلند از سال 1990 به سیستم بلوک‌های متحرک مجهز شده است. همچنین از آگوست سال 1998 یک ون ایستگاه رادیویی محلی KSSK تحت عنوان ZipLane توسط دپارتمان حمل و نقل هاوایی برای جابجا کردن بلوک‌های بتونی در شهر Oahu ایالت هاوایی به کار گرفته شد.
سیستم ثابت انتقال موانع بزرگراه در سال 2000 برای پل بن فرانکلین شهر نیوجرسی آمریکا نصب گردید و یک سیستم انتقال بلوک متحرک از سال 2012 در شهر سیدنی استرالیا به کار گرفته شد. پل معروف Golden Gate در شهر سان فرانسیسکو از ژانویه سال 2015 به یک سیستم جابجایی بلوک متحرک مجهز شده است که طول 4 کیلومتری این پل را در بر گرفته و تا به امروز نیز در ساعات پیک ترافیک برای تنظیم حجم تردد در دو لاین مخالف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
#مطلب مرتبط – نوآوری های خودروهای کاروان یا کمپر ون
سیستم انتقال بلوک‌های بتونی:
ماشین انتقال بلوک‌های بتونی یا همان ماشین بازکننده مسیر (Zipper Truck) وسیله‌ای در راهداری است که می‌تواند در هنگام تصادفات، تردد خودروهای امدادی و یا در زمان عملیات عمرانی جاده‌ها و راهسازی، موانع وسط دو مسیر مقابل را به اندازه یک یا دو لاین جابجا کند.
در زیر این خودرو مجرای S شکل به صورت معکوس تعبیه شده است و بلوک‌های بتونی که به شکل قطار و توسط پین‌های مخصوصی به هم متصل شده‌اند، از دریچه قسمت جلوی ماشین وارد شده و در چهارچوب زیر ماشین بلوک‌ها توسط نقاله‌ای از سطح زمین بلند شده و از قسمت عقب ماشین خارج می‌شوند، در حالی که این بلوک‌ها به اندازه عرض یک لاین جابجا شده‌اند. هر کدام از بلوک‌های سیمانی تا 450 کیلوگرم وزن دارند که کاملا از سطح جاده بلند می‌شوند و لاینی که ترافیک بیشتری دارد را به اندازه یک لاین عریض‌تر می‌کند تا حجم ترافیک مسیر پرتردد را کاهش دهد.
این سیستم در حقیقت، امکان جابجا کردن موانع موجود در وسط خیابان‌ها، جاده‌ها، بزرگراه‌ها، تونل‌ها و پل‌ها را فراهم نموده است.در سیستم‌های موانع ثابت، معمولا بلوک‌های بتونی به صورت قطاری توسط اتصالات فولادی به هم نصب شده‌اند و برای اینکه این بلوک‌ها قابلیت جابجایی داشته باشند، دو به دو توسط یک پین فولادی به هم متصل گردیده‌اند که امکان چرخش این پین‌ها توسط دو سوراخ لولا مانند فراهم شده است.
در برخی از این سیستم‌ها در زیر هر بلوک چهار پایه لاستیکی وجود دارد تا ضریب اصطکاک بین سزح جاده و بلوک را کاهش دهند. این ماشین‌های راهداری می‌توانند با سرعتی بین 8 تا 16 کیلومتر در ساعت، یک قطار بلوک را هر بار بین 1.2 متر تا 7.3 متر جابجا کنند. برخی ازمدل‌های ماشین‌های Zipper در حین انتقال موانع، توانایی نگه داشتن 15 متر از طول دیواره بلوک را دارند. این ماشینها در حین بازکردن مسیر، از حرکت خودروها جلوگیری نمی‌کنند و همراه با سرعت ترافیک پیش می‌روند.
طول این موانع می‌تواند بسته به نوع عملیات یا طول مانع لازم برای هدایت خودروها تغییر کند، مثلا حداقل طول این بلوک‌های متصل به هم به 30 متر می‌رسد که معمولا برای عملیات عمرانی جاده‌ها استفاده می‌شود و حداکثر طول آنها در حال حاضر در روی پل Golden Gate سان فرانسیسکو به طول 4070 متر در ساعات پیک ترافیک در حال استفاده است.
یکی از این ماشینها با برند Road Zipper مختص سیستم انتقال موانع متحرک است که توسط دو اوپراتور در جلو و عقب ماشین کنترل می‌گردد که محل نشستن آنها زاویه 25 درجه با یکدیگر دارد (زاویه خرچنگی). البته مدل‌های سفارشی این ماشین بنا به نوع عملیات و یا مشخصات جاده (شیب جاده، انحنا و تعداد پیچ‌های موجود در جاده) ممکن است متفاوت باشند. قسمت‌های قابل تنظیم هیدرولیک، سیستم خودکار جابجایی و سیستم‌های هدایت و فرمان پذیری کامپیوتری این ماشین در جابجایی موانع، نقش عمده‌ای دارند. قیمت هر کدام از این ماشینها تا یک میلیون دلار می‌رسد.
نوع دیگری از این ماشین وجود دارد که دو ماشین باریک‌تر را به صورت پشت سر هم استفاده می‌کند که برای جاده‌های دو طرفه و برگشت پذیر به کار می‌رود و در زمان‌هایی استفاده می‌شود که موانع متحرک به دو قسمت تقسیم می‌شوند تا ترافیک را در هر دو جهت راهنمایی نمایند و ماشین باریک تر در طرف خلوت تر جاده حرکت می‌کند. مسیرهایی که توسط این ماشینها ایجاد می‌شود که Zipper Lane معروف شده‌اند. زمان راه اندازی سیستم Road Zipper کمتر از یک سال است که با هزینه‌ای کمتر از انجام یک پروژه راهسازی قابل اجرا خواهد بود.
این روش که توسط شرکت سیستم‌های حمل و نقل Lindsay توسعه یافته است، در حال حاضر به عنوان یکی از اصلی ترین، سریعترین و راحت ترین روش‌های مدیریت ترافیک در شهرهای شلوغ است که اجرای آن با حداقل سرمایه گذاری ممکن، صورت می‌پذیرد. مزیت استفاده از ماشین‌های انتفال بلوک به جای کاربرد سایر موانع ترافیکی مانند مخروط‌های پلاستیکی، بشکه های آب، چراغ‌های چشمک زن و علائم ترافیکی، این است که به دلیل عدم امکان ورود خودروها به لاین مقابل، احتمال تصادفات رانندگی دو خودرو در دو لاین مخالف تقریباً به صفر می‌رسد.
از مضرات این سیستم، باریک شدن حتمی‌مسیر تردد برای یک لاین است. در این روش در مقایسه با روش‌های قبلی مدیریت ترافیک، کمترین نیروی انسانی به کار می‌رود و به دلیل کنترل ترافیک و کاهش مصرف سوخت، کاملا دوستدار محیط زیست است که آلودگی و ضایعاتی به همراه ندارد. در پل‌های بزرگی مانند Harbour Bridge اوکلند در کشور نیوزیلند و Golden Gate سان فرانسیسکو در ایالات متحده، انتقال موانع متحرک تنها در مدت 30 دقیقه انجام می‌گردد.
ماشین انتقال بلوک‌های بتونی در حال حاضر در بزرگراه‌های شهرهای بزرگ آمریکا مانند واشنگتن، نیویورک، نیوجرسی، بوستون، سن دیگو، سان فرانسیسکو و بزرگراه‌های سراسری ایالتهای کالیفرنیا، ماساچوست، فیلادلفیا، تگزاس، دالاس، هاوایی برای تنظیم حجم رفت و آمد خودروها و کاهش ترافیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در بعضی از بزرگراه‌های پرتردد ایالتهای کانادا مانند کبک و مونترال و شهرهای اوکلند و سیدنی استرالیا نیز این سیستم کاربرد گسترده‌ای دارد.
اکنون در برخی از شهرهای بزرگ و شلوغ ایتالیا نیز از ماشین‌های جابجایی بلوک‌های بتونی جهت کنترل وضعیت ترافیک و امدادرسانی جاده‌ای استفاده می‌شود. در بسیاری از شهرهای شلوغ جهان، این سیستم در زمان عملیات عمرانی یا بازسازی راهها به کار می‌رود. قرار است این سیستم در آینده‌ای نزدیک در انگلستان، برزیل، پرتغال، کرواسی، آلمان، یونان، ایرلند، هنگ کنگ، هندوستان و پاکستان مورد استفاده قرار گیرد.
