محصولات شرکتهای خودروسازی دنیا، مورد تستهای زیادی قرار می گیرند تا ایمنی راننده و سرنشینان آنها فراهم گردد. متاسفانه امروزه به دلیل افزایش تعداد خودروها و تردد بیش از حد آنها در شهرها و جاده ها، تصادفات رانندگی نیز به شدت افزایش یافته است. به همین جهت، امروزه شرکتهای خودروسازی در تلاش هستند تا ایمنی محصولات خود را افزایش دهند و تستهای ایمنی متعددی روی آنها انجام می دهند. این تستها شامل برخورد عمدی خودرو با سرعتهای مختلف به موانع می باشند که با برآورد میزان خسارت وارد شده به بدنه، موتور، کابین و شاسی خودرو، میزان ایمن بودن آن را برای راننده و سرنشینان تخمین می زنند. نتیجه تستها به واحدهای طراحی و فنی و مهندسی شرکت ارائه می شود تا برای سپرها، گلگیرها، بدنه و موتور، ایمنی بیشتری ایجاد گردد. مطمئناً خودروهای ایمن تر، قیمت بیشتری در بازار دارند و از آنها استقبال بیشتری خواهد شد.
تاریخچه تستهای ایمنی خودرو: اولین کمپانی خودروسازی که روی محصولات خود تستهای ایمنی را انجام داد، شرکت DKW یا همان «آئودی» امروزی بود که حدود 77 سال پیش در شهر Ingolstadt یک خودروی «آئودیF7» را از تپه به پایین پرتاب نمودند و سپس مقاومت و استحکام قطعات و بخشهای مختلف آن را بررسی کردند. «آئودی» برای اولین بار «نواحی مچاله شده» را مطرح کرد که بعدها یکی از مشخصات استاندارد تصادف 1958 NSU Prinz گردید. همچنین این کمپانی کاربرد آدمک های مصنوعی را در تستهای تصادف(Crash Test) رواج داد و در سال 1970 اولین مرکز تست تصادف خودرو را در شهر Ingolstadt آلمان تأسیس نمود. شرکت ائودی در سال 1998 واحد تحقیقات تصادف آئودی(AARU) را راه اندازی کرد. خودروهای تولید شده در شرکتهای خودروسازی آمریکا و اروپا، امروزه مورد آزمونهای تصادف و ایمنی قرار می گیرند که در کشور آمریکا، این تستها توسط «مؤسسه ملی ایمنی ترافیک بزرگراهها»(NTHSA) انجام می شوند، ولی در کشورهای اروپایی خودروها توسط «برنامه ارزیابی خودروهای جدید اروپایی»(Euro NCAP) مورد آزمون قرار می گیرند که معتبرترین مؤسسه بررسی ایمنی خودرو در جهان می باشد. کلیه خودروهای تولیدی شرکتهای خودروسازی معتبر، باید آزمون استاندارد جاده را بگذرانند تا استانداردهای ایمنی را دریافت نمایند. تستهای تصادف بر اساس استانداردهای شماره ASTM F2656 و ASTM F2656M و با آدمکهای هوشمند انجام می شوند. آدمکهای تست تصادف یا Crash Test که در شکلها و اندازه های مختلف در دسترس مهندسان و متخصصان علوم خودرو قرار دارند، امروزه نسبت به گذشته کمی هوشمندتر شده اند. در زمان گذشته آدمکهای تست در اندازه انسان واقعی و از جنس فومهای لاستیکی و فولاد ساخته می شدند، ولی امروزه استخوانها از فولاد محکم و پلاستیک و دنده ها از لاستیک و فولاد ساخته می شوند که ترکیبی از لاستیک، وینیل و فوم روی آن را پوشانده است. هر آدمک به ابزاری با فناوری بالا و حدود 80 سنسور مجهز شده است که می تواند اطلاعات مربوط به تحمل نیرو در اعضای مختلف خود را در تصادف، به مهندسان ایمنی ارائه دهد. به عنوان مثال، در آزمایشگاه تست تصادف خودروسازی «جنرال موتورز» در شهر «میلفورد» ایالت میشیگان، آدمکهای تست در مدت یک ثانیه، اطلاعات مربوطه را هزاران بار ضبط نموده و منتقل می کنند. این شرکت خودروساز، یکی از شرکتهای پیشرو در تولید خودروهای ایمن است که برای 200 آدمک تست تصادف، بیشتر از 25 میلیون دلار سرمایه گذاری نموده است، چرا که نوع پیشرفته این آدمکها 400 هزار دلار قیمت دارند. پس از تست تصادف، استخوانهای آدمکها شکسته شده و به ستون فقرات آنها فشار زیادی اعمال می شود، سپس توسط متخصصان مربوطه مورد بررسی کارشناسی و تحلیل قرار می گیرند و اطلاعات مربوط به آزمون تصادف، توسط مهندسان ثبت شده و با توجه به شکستگیهای بدنه آدمک، خودروهای خود را ایمن تر و مستحکم تر می سازند. آزمون استاندارد ایمنی خودرو مجموعاً شامل 6 مرحله می باشد که توسط آنها، میزان امنیت خودروها سنجیده شده و براساس استحکام بدنه و ایمنی کابین خودرو، نمره ای از 1 تا 5 به آن داده می شود. نتیجه آزمون در اختیار مؤسسه بیمه امنیت جاده ای(IIHS) قرار می گیرد تا خودروها از لحاظ کیفی نیز در یکی از چهار قسمت عالی، خوب، متوسط و ضعیف رتبه بندی شوند. در این مطلب به معرفی شش مرحله آزمون استاندارد جاده و تست ایمنی خودروها می پردازیم.
مرحله اول- تست استحکام برخورد از روبرو: این تست برای اولین بار در سال 1968 توسط مؤسسه NTHSA آمریکا تهیه و تدوین شده است و از آن زمان تا به حال، بارها مورد بازبینی و بروز رسانی قرار گرفته است. این آزمون به این شکل انجام می شود که دو آدمک در روی صندلیهای جلوی خودرو قرار می گیرند، بدون اینکه کمربند ایمنی آنها بسته باشد و سپس با سرعت 48 کیلومتر در ساعت از قسمت جلو به یک دیوار برخورد می کند. ولی در استاندارد Euro NCAP آدمکها توسط کمربند ایمنی به صندلیها متصل می شوند و با سرعتی معادل 56 کیلومتر در ساعت با دیوار برخورد می کند.
مرحله دوم- تست استحکام برخورد از گوشه جلو 25%: در این تست خودرو با سرعت 64 کیلومتر در ساعت به مانعی برخورد می کند، در حالی که تنها 25% از گوشه جلویی خودرو با مانع تماس دارد. به دلیل وجود سیستم تعلیق در قسمت جلوی خودرو، آسیب زیادی به بدنه خودرو وارد نمی شود. در آزمونهای زمانهای گذشته، به دلیل عدم وجود ایربگ در خودروها، سرنشینان آسیب زیادی می دیدند و خودرو نمره خوبی در این تست کسب نمی کرد. به همین علت، سازندگان خودرو، این قسمت از بدنه را تقویت نمودند و ساختار آن را تغببر دادند تا امنیت خودروها بهبود یابد. ضمناً به کار گیری ایربگهای جانبی علاوه بر ایربگهای جلو، باعث افزایش امنیت خودروها گردید.
مرحله سوم- تست استحکام برخورد از گوشه جلو 40%: در مرحله سوم از آزمون ایمنی، خودرو با سرعت 64 کیلومتر بر ساعت به مانع برخورد می نماید در حالی که تنها 40% از گوشه جلویی بدنه را رد بر گرفته است. البته تفاوت این مرحله با مرحله قبلی در این است که قبل از برخورد خودرو با مانع، قسمت جلوی بدنه آن را با ورق آلومینیوم انعطاف پذیر می پوشانند تا تغییر شکل بدنه و نوع برخورد آن شبیه سازی گردد. در سال 1995 که این آزمون برای اولین بار روی خودروهای آمریکایی انجام گردید، اکثر خودروها نمره مناسبی کسب نکردند و از آن سال به بعد خودروسازان با اعمال دو ضربه گیر در محفظه موتور خودروها، بدنه آنها را در مقابل برخورد از جلو تقویت نمایند.
مرحله چهارم- تست استحکام برخورد جانبی: در آزمون برخورد جانبی، مانعی متحرک و یا خودرویی دیگر ساعت با زاویه 60 درجه و با سرعت 57 کیلومتر به کناره خودرو برخورد می کند. البته در استاندارد Euro NCAP این تست با سرعت 62 کیلومتر در ساعت انجام می شود. از سال 2003 کاربرد ایربگهای جانبی و پرده ای در کابین خودروها به همراه تقویت ساختار جانبی بدنه آنها، باعث شده تا اکثر خودروها در این آزمون نمره خوبی را کسب نمایند.
مرحله پنجم- تست استحکام سقف خودرو: در آزمون استحکام سقف، یک جسم با سطح صاف، گوشه سقف خودرو را با نیرویی معادل سه برابر وزن خودرو می فشارد. در این تست سقف خودرو تنها چند سانتیمتر فرود می رود. این تست برای خودروهای سنگین و کامیونها، با نیرویی معادل 15 برابر وزن خودرو انجام می شود که البته میزان مجاز فرو رفتن سقف خودروهای سنگین کمی بیشتر از خودروهای سواری است، البته به شرطی که فاصله سر مسافران تا سقف خودروی سنگین کمتر از 23 سانتیمتر باشد. در صورتی که استحکام سقف خودرو در برابر نیرویی معادل 2.5 برابر وزن خودرو کمتر شود، نمره خودرو ضعیف خواهد بود.
مرحله ششم- تست عدم نشت سوخت از باک خودرو: در این آزمون، یک مانع متحرک به وزن تقریبی 1800 کیلوگرم با سرعت 48 کیلومتر در ساعت از قسمت عقب بدنه با خودرویی که باک آن پر شده است، برخورد می کند. هدف از انجام این تست این است که در هنگام تصادف، سوخت خودرو از باک به بیرون نشت ننماید، مخصوصاً بنزین که نشت آن در تصادفات به شدت خطرناک می باشد. در این آزمون حتی یک قطره بنزین نباید پس از برخورد از باک یا قسمتهای دیگر خودرو نشت کند. در خودروهای هیبریدی و الکتریکی، این تست جهت عدم نشت مایع الکترولیت انجام می گردد.
در رتبه بندی و نمره دهی ایمنی خودروها، چهار معیار مختلف محافظت از بزرگسالان، محافظت از کودکان، ایمنی عابرین پیاده و تجهیزات ایمنی خودرو مورد بررسی قرار می گیرند. خودروها از لحاظ ایمنی در کلاس خود رتبه بندی می شوند، مثلاً نمره ایمنی خودروهای شاسی بلند با خودروهای سدان متفاوت می باشد. در حال حاضر طبق آمار مؤسسه Euro NCAP ایمن ترین خودروی جهان در کلاس شاسی بلند بزرگ، خودروی «ولوو XC90» می باشد و در کلاس شاسی بلند کوچک، خودروی «مرسدس بنز GLC» در صدر این کلاس قرار دارد. همچنین «جگوار XE» و «اینفینیتی Q30» با کسب پنج ستاره ایمنی، به ترتیب ایمن ترین خودروها در کلاسهای سدان بزرگ و سدان متوسط هستند. در کلاس خودروهای هاچ بک کوچک، خودروی «هوندا جاز» از لحاظ ایمنی، لقب بهترین خودرو را از آن خود نموده است و در کلاس خودروهای رودستر اسپرت نیز خودروی «مزدا MX5» با کسب چهار ستاره ایمنی، ایمن ترین خودرو در این کلاس گردید.
منابع:
https://www.iihs.org
https://www.astm.org
www.smtnews.ir
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید.
اشکان معصومی
